Aan Myne Mede-Burgers (1795)

Titelbeschrijving
Aan Myne Mede-Burgers, byzonder de leden van het Schootsvel toegewyd.

Periodiciteit
De nrs. 1 en 2 worden aangekondigd in de Goudasche Courant van 16 februari 1795. Saakes meldt in zijn Naamlijst van december 1795 (p. 207) dat er 25 afleveringen zijn verschenen, met titelpagina.
Het blad is mogelijk onregelmatig verschenen: ‘eene geregelde voortgang van dit geschrift op een bepaalden tyd word u […] niet beloofd’ (p. 1). De redenen daarvan zijn drukke beroepsbezigheden, naast de mogelijkheid dat het vaderland de schrijver wellicht bepaalde taken oplegt.

Bibliografische beschrijving
Elke aflevering telt 4 pagina’s in octavo. De vier nog bewaard gebleven afleveringen hebben na de algemene titel slechts een nummeraanduiding. Boven het titelblok staat de leus ‘Vryheid, Gelykheid, Broederschap’.

Boekhistorische gegevens
Het colofon achter elke aflevering luidt: ‘Te Amsteldam, by W. Wynands, en verder alom, a ½ stuiv.’. De complete bundel met titelpagina kost 14 stuivers.

Inhoud
De nummers bevatten niet zozeer vertogen als wel instruerende uitleg over basisbegrippen als vrijheid, gelijkheid, broederschap, en de plaats van de godsdienst die in de toekomst dienend moet zijn en niet dwingend. Daarnaast vindt men adviezen over hoe te handelen in de nieuwe situaties, zoals het kiezen van een nieuwe krijgsraad. Doorgaans getuigt de tekst van een tamelijk radicaal standpunt: de katholieken zijn medebroeders, oude machthebbers zijn besmet.
De docerende toon wordt verklaard uit het feit dat de lezers bestonden uit leden van het genootschap Het Schootsvel. Dit was vóór de revolutie een leesgezelschap van  met patriottisme en revolutie sympathiserende lieden uit ambachten en burgerij, die niet veel educatie hadden genoten. Er waren afdelingen in vele steden; in 1794 was het gezelschap vaak verboden.
Het geschrift heeft ten doel ‘den minkundigen onder u lieden zo veel mooglijk te onderwyzen, en te verbeeteren, hun voor het genot der Vryheid geschikt; en dus gelukkig te maaken’ (p. 1).
Het kan zijn dat de doelgroep uitsluitend bestond uit de leden van de afdeling Amsterdam.

Exemplaren
STCN 312537018 (4 nrs.)
Full text

Literatuur
¶ A.J Hanou, ‘Het schootsvel aan de muur’, in: Thoth 49 (1998), p. 200-210.

André Hanou