Advocaat der Nationaale Vrijheid (1795-1796)

Titelbeschrijving
De Advocaat der Nationaale Vrijheid. 

Periodiciteit
Weekblad, verschenen in 20 afleveringen vanaf november 1795 t/m 25 mei 1796. Na nr. 20 vindt men het ‘Afscheid van den schrijver’, gedagtekend 25 mei 1796 (p. 177-179). Daarin richt de auteur zich tot zijn Leidse stadgenoten. Zijn ‘steeds vermenigvuldigde bezigheden’ beletten hem ‘dit Weekblad te vervolgen’: het vaderland roept.
Saakes spreekt in zijn Naamlijst van december 1796 over 21 afleveringen, maar denkt bij zijn nr. 21 vermoedelijk aan de teksten met ‘Afscheid’ en ‘Inhoud’.

Bibliografische beschrijving
De verzameluitgave bestaat uit II (voorwerk: titelpagina) + 182 doorgenummerde pagina’s in octavo. De afleveringen tellen elk 8 pagina’s (behalve nr. 20). Men is vergeten p. 49-56 in de paginanummering op te nemen, zodat nr. 6 op p. 57 begint. Op p. 180-182 is de ‘Inhoud’ te vinden.
Het titelblok bevat slechts short title en volgnummer. Bij nr. 20 is de auteursnaam eraan toegevoegd.

Boekhistorische gegevens
De titelpagina meldt: ‘Te Leyden, bij J. van Tiffelen. 1796’. In de colofons aan het einde der afleveringen wordt daaraan toegevoegd: ‘en alomme in de voornaamste Boekwinkels dezer Republiek’.
Alleen in nr. 4 vindt men als prijsvermelding: 1½ stuiver. Nr. 20 kostte 2 stuivers. De complete set moest volgens Saakes’ Naamlijst van december 1796 ƒ 1:11:8 opleveren.

Medewerkers
De auteur, de Leidse jurist Johan VALCKENAER (1759-1821), was vanaf 1780 steeds in de een of andere brandhaard van patriotse woelingen te vinden. Na de contrarevolutie van 1787 vertrok hij naar Frankrijk, waar hij vaak te Parijs was en er contact had met de jacobijnen. Na zijn terugkeer naar Leiden in 1795 werd hij eerst hoogleraar, daarna lid van de in 1796 bijeengekomen Nationale Vergadering. Daar behoorde hij tot de radicaler unitarissen.

Inhoud
De schrijver volgt de politieke ontwikkelingen op de voet, op levendige en intelligente manier. Zijn standpunt is radicaal patriots. Van daaruit worden zaken beoordeeld als de verhouding met Pruisen, de dreiging van de rassemblementen van orangisten in het oosten, de discussies in de Nationale Vergadering, de partijstandpunten in de Amsterdamse gemeenteraad, het federalisme.
De vorm is doorgaans betogend. De auteur maakt echter ook gebruik van brieven van echte en fictieve correspondenten (zoals Van Zuylen van Nyeveldt; ‘Klaas Opregt’; ‘Patrophilus’), documentatie (opgenomen staatsstukken), een gedicht als ‘Nationaal vaudeville. Goê reis aan onze zeelieden’ (p. 128), of het naar fictie zwemende ‘De Fransche Republiek. Eene Allegorie’ (p. 94-96).

Exemplaar
STCN 242191932
Full text.

Literatuur
¶ J.A. Sillem, Het leven van mr. Johan Valckenaer (1759-1821) […] (Amsterdam 1883), p. 239-245.

André Hanou