Amsterdamsch Avond-Journaal (1806)

Titelbeschrijving
Amsterdamsch Avond-Journaal.

Periodiciteit
De 20 nrs. van dit tijdschrift verschenen van 19 juni t/m 2 augustus 1806. De frequentie was driemaal per week.
Het blad werd verboden, aldus Kruseman (1889), met name naar aanleiding van nr. 16, waarin ‘de redacteurs zich zeer beledigende uitdrukkingen tegen gemelde Hoven [van Wenen en Berlijn] veroorloofd hebben’. Het besluit hierover verscheen in de Koninglyke Staats-Courant van 20 augustus 1806. De redacteur werd bovendien verboden aan andere periodieken te werken. Met het verbod wilde de kersverse koning van Holland, Lodewijk Napoleon, een voorbeeld stellen: wanneer andere schrijvers zich zouden bezondigen aan gelijkluidende uitspraken, werden ze beschouwd als ordeverstoorders en overtreders der wet.

Bibliografische beschrijving
Klein folioformaat in tweekoloms opmaak.

Boekhistorische gegevens
Uitgever was het ‘Expeditie-kantoor’ dat gerund werd door Friedrich Arnold Brockhaus (1772-1823) en drukker Johann Georg Rohloff (1763-1849). Aanvankelijk was dit kantoor gevestigd in de Nes, nr. 74; blijkens Saakes’ Naamlijst van december 1806 (p. 287) was dit gewijzigd in Warmoesstraat 2.

Medewerkers
Hoewel het Amsterdamsch Avond-Journaal het directe vervolg is op de inmiddels verboden Ster (1806), zou er sprake zijn van een andere redactie. Het is echter de vraag of/in hoeverre de kernredactie van de Ster – bestaande uit de Duitse publicist Karl Friedrich CRAMER (1752-1807) en James DAIJ (Day) (1778-1822), onderwijzer (ook: taalmeester Engels) aan de artillerie- en genieschool te Delft – daadwerkelijk op een zijspoor is gezet. 
Nader onderzoek is nodig naar de betrokkenheid van de overige contribuanten van de Ster bij het Amsterdamsch Avond-Journaal.

Inhoud
Opiniërend nieuwsblad, met (weliswaar verhulde) anti-Franse berichtgeving. 
Nr. 1 meldt dat de redactieleden ‘geenszins eenige Stukken plaatsen, of iets stellen zouden, dan hetgeen Zyner Majesteits volkomen goedkeuring zoude wegdragen’. Gezien het verbod, reeds na 20 nrs., hield de redactie zich hier niet aan en zette zij haar redactionele beleid van de Ster – een combinatie van (inter)nationaal staatkundig nieuws, economische berichten en letterkundige bijdragen – voort.

Relatie tot andere periodieken
Voortzetting van de Ster (1806), die bij Koninklijke Besluit van 9 juni 1806 een verschijningsverbod had opgelegd gekregen (Koninglyke Staats-Courant 18 juni 1806).
Het Amsterdamsch Avond-Journaal werd opgevolgd door de van ’s konings wege ingestelde Koninklijke Courant (1807-1810). 
De uitgever zelf zette als ‘Bureau des Arts et d’Industrie’ aan de Warmoesstraat in Amsterdam het Amsterdamsch Avond-Journaal voort als Le Conservateur. Journal de Littérature, des Sciences et des Beaux Arts (1807-1808). In dit blad zijn de staatkundige artikelen afwezig; de letterkundige bijdragen hebben betrekking op voornamelijk Franse auteurs, lezingen etc.

Exemplaren
¶ Leiden, Universiteitsbibliotheek: 1176 A 5: 2  

Literatuur
¶ Bart Verheijen, Nederland onder Napoleon. Partijstrijd en natievorming 1801-1813 (Nijmegen 2017), p. 157-162
¶ Inger Leemans, ‘“Ein wahres Phänomen von neuem Weltkörper”. Het tijdschrift De Ster: van wereldburger tot pacifist’, in: Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman 29 (2006), p. 263-278 
¶ Inger Leemans, ‘The earthly race one family. The interconnection of the Dutch and German book trade, 1750-1840’, in: Marieke van Delft, Frank de Glas, Jeroen Salman (red.), New perspectives in book history. Contributions from the Low Countries (Zutphen 2006), p. 137-156
¶ A.C. Kruseman, De Fransche wetten op de Hollandsche drukpers 1806 tot 1814 (Amsterdam 1889), p. 191-194
¶ W.P. Sautijn-Kluit, ‘De Ster’, in: De Nederlandse Spectator (1885), p. 1-32
¶ H.E. Brockhaus, Friedrich Arnold Brockhaus. Sein Leben und Wirken nach Briefen und andern Aufzeichnungen geschildert (Leipzig 1872-1881), passim.

Rietje van Vliet