Amsterdamsche en Leydsche Post-Waagen (1785)

Titelbeschrijving
Amsterdamsche en Leydsche Post-Waagen

Periodiciteit
Van dit blad verschenen slechts vijf ongedateerde afleveringen tussen 20 augustus en 17 september 1785.

Bibliografische beschrijving
Het formaat is octavo, elke aflevering telt acht bladzijden en heeft geen afzonderlijke titelpagina.

Boekhistorische gegevens
Het blad verscheen bij de Rotterdamse uitgever Johan Philip Kraefft, ‘alwaar de ’s Gravenhaagsche en Rotterdamsche Post-waagen wordt uitgegeeven, en by zyne Correspondenten in de Buitensteeden’. Een nummer kostte anderhalve stuiver. Elk nummer eindigde met de aankondiging van het thema of onderwerp voor de volgende aflevering. Zo besloot het openingsnummer met dit bericht:

Alle degeene die de Courant van Schuurman, en de Haagse van Vrydag den 19 Aug. geleeze hebben, verzoeke wij hun oordeel aangaande het voorgevallene Overseine, tot aanstaande Zatturdag op te schotten; zullen wij alsdan een Egt Verhaal van het zelve meede brengen.

Medewerkers
De schrijver is oranjegezind, maar verder niet bekend.

Inhoud
Het openingsnummer begint met een reisje van de ‘ik’ [= de voerman van de Post-waagen’] met zijn knecht naar Amsterdam, waar hem onder meer het ‘Wagtlied voor de Wijk No. 13’ ter hand werd gesteld. De reis werd ondernomen, omdat zekere ‘G.L.’ hem lastig valt met zijn Sito, sito’. Voerman ontmoet zijn buurman Florentius en ze spreken onder meer over Verlem, die onlangs uit de gevangenis is ontslagen. Of zit-ie er al weer in? Heeft-ie zijn boete betaald?
Het blad reageert op de politieke actualiteit; het verdedigt Oranje. De auteur vindt dat men in deze tijd van revolutie en politieke onrust juist de Oranjevorst moet steunen. In een dialoog weerlegt het personage Voerman de onwetende Florentius, die een lichte voorkeur voor het patriottisme aan de dag legt, al zijn argumenten. Voerman vindt dat de ‘nieuwbakken patriotten’ slechteriken zijn die het land schade aandoen. Intussen brengt de postwagen al dan niet gefingeerde brieven ter redactie die het ‘gelijk’ van de schipper Voerman ondersteunen.
Een incident wordt breed uitgemeten: nieuwpatriotten hebben een waard geschoffeerd, die het incident mogelijk heeft uitgelokt, maar hij wordt vrijgesproken.

Relatie tot andere periodieken
De Amsterdamsche en Leydsche Post-Waagen reageert vooral op berichten in kranten, zoals de Diemermeersche Courant, de Leydse, de Haagse en de Delftse Courant, maar ook in positieve zin op de oranjegezinde Politieke Snapster en Louw en Krelis, en bekritiseert de patriotse Post van den Neder-Rhijn.

Exemplaar
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: 556 J 91 (2)
Full text (achterin de ’sGravenhaagsche en Rotterdamsche Post-Waagen).

Literatuur
¶ Pieter van Wissing, Stokebrand Janus 1787. Opkomst en ondergang van een achttiende-eeuws satirisch politiek-literair weekblad (Nijmegen 2003), p. 345.

Jos Loeven/Pieter van Wissing