Avond-Praatje of Zamenspraak tusschen Eenige Burgers (1796-1797)

Titelbeschrijving
Avond-Praatje of Zamenspraak tusschen Eenige Burgers over de Een en Onverdeelbaarheid van de Bataavsche Republiek, zo wel van alle Schulden, als Regeringe enz. enz. enz.

Periodiciteit
Van dit periodieke praatje lijken niet meer dan 4 afleveringen verschenen te zijn; conform de melding bij Saakes, april 1797 waar de nrs. 1-4 genoemd worden (p. 339). De nrs. 1-3 zijn aan het slot van de teksten gedagtekend december 1796; nr. 4  januari 1797. Dit wijst op een wekelijkse frequentie.

Bibliografische beschrijving
Op de titelpagina van nr. 1 (in octavo) vindt men, na de titel, ‘1ste stukje’. De volgende afleveringen hebben geen eigen titelpagina maar beginnen na ‘Twede [enzovoorts] stukje’ onmiddellijk met de tekst.
De afleveringen bevatten respectievelijk 30, 24, 22 en 32 bladzijden. De paginanummering begint steeds opnieuw.

Boekhistorische gegevens
De titelpagina van het eerste ‘stukje’ vermeldt slechts: ‘Alom te bekomen’. Volgens de Naamlijst van Saakes, april 1797, kostten de nrs. 1-4 tezamen 12 stuivers (p. 339).

Inhoud
In nr. 1 richt de schrijver zich tot ‘Mede-burger’ aan wie hij heeft beloofd informatie te geven over zijn reis van Holland naar Friesland, en over de gehouden conversaties. Het is niet duidelijk om welke – fictieve? – belofte het hier gaat en of die belofte in druk in een vergelijkbaar blad gedaan is.
Hij vertrekt uit Den Haag, twee dagen nadat het Plan van Constitutie is voorgelegd aan de Nationale Vergadering. Bij het begin van zijn reis vormt zich een gezelschap, bestaande uit Piet (een patriot), Willem (een orangist) en Johannes (een bedaard, in de economie ervaren type). De ‘ik’ zelf zegt alle discussies te zullen beoordelen ‘naar mijn licht’. Hij geeft die discussies tijdens de reis weer (vanaf p. 5). Vanaf dat moment worden telkens de sprekers aangegeven door middel van kopjes (zoals bij toneel) en vindt men tekst in de directe rede.
Het onderwerp is vooral de rampzalige stand van de economie en hoe de lasten op rechtvaardige manier verdeeld kunnen worden; Holland heeft immers verreweg de meeste schulden. Daarbij komt aan de orde: heeft het Oranjebewind dit alles veroorzaakt? Welke financiële implicaties heeft het zojuist afgekondigde decreet over de één- en ondeelbaarheid van de Republiek?

Exemplaar
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: 2203 B 10.
Full text

André Hanou