Titelbeschrijving
Berichten van de zendingen der Evangelische Broedergemeente onder de heidenen. No. 1 [enz.].
Op de titelpagina is deze titel uitgebreid met een verkorte inhoudsopgave.
Periodiciteit
Er zijn vijf afleveringen bekend: volgens de impressa van de titelpagina’s gedateerd 1798 (nrs. 1-3), 1799 (nr. 4), 1801 (nr. 5?).
De ongenummerde aflevering uit 1801 bevat een ‘algemeene beschouwing van den staat der zendingen van de Broeder-Gemeente van 1798-1799’, en een ‘algemeene beschouwing der zendingen der Broeder-Gemeente in derzelver gesteldheid aan ons bekend geworden. Seedert Juny 1800 tot Augustus 1801’. Hieruit zou de conclusie kunnen worden getrokken dat de desbetreffende aflevering nr. 5 is.
Bibliografische beschrijving
De afleveringen tellen 60 tot 78 doorgenummerde pagina’s in octavo, inclusief de titelpagina. Op de titelpagina staat steeds de inhoudsopgave. De paginering van de aflevering uit 1801 begint opnieuw (p. 1-40).
Boekhistorische gegevens
Het impressum op het omslag van nr. 1 geeft: ‘Zeist, Uitgegeeven door de Broeder-Societeit, ter uitbreiding van het Evangelie onder de Heidenen’ (impressum titelpagina varieert enigszins). Het impressum van de nrs. 2-4: ‘Uitgegeven door de Missioens-Societeit te Zeist, en gedrukt te Amsteldam; by Johannes Weppelman, Boekverkoper, op de Bloemmarkt, by de Stilsteeg. No. 233’. In de ongenummerde aflevering uit 1801 is het adres van Weppelman gewijzigd in ‘op den Nieuwendyk, tegenover de Nieuwstraat, No. 50’.
Op het omslag van de nrs. 2-4 worden de volgende verkoopadressen genoemd:
te Amsterdam by Brave, Saakes, van Vliet enz. Rotterdam van Balen, Dort Blussé, ’s Hage Thiery en Mensing, Haarlem Bohn, Delft de Groot, Leiden Honcoop, Gouda Verblaauw, Schiedam Poolman, Utrecht Yzerworst en Quint, Zeist Beck, Gorkum v.d. Wal, ’s Bosch Palier, Groningen Veenkamp, Leeuwaarden Cahais, Harlingen v.d. Plaats, Franeker Romar, Middelburg Keel, Deventer Brouwer, Hoorn Vermandel, Nymegen van Goor, Arnhem Nyhoff, Harderwyk Casteel, Edam Rolff, Goes Huisman en alöm.
Inhoud
Het blad bevat veel informatie over de vroege, achttiende-eeuwse geschiedenis van de Evangelische Broedergemeente te Zeist. Zo wordt in het Voorbericht van nr. 1 uitvoerig ingegaan op de Hernhutters, de stichter van het genootschap en zijn werkzaamheden. In dezelfde aflevering vindt men een (uit het Engels vertaalde) uiteenzetting over de werkwijze van dit Zeister genootschap bij de evangelisatie in de koloniën en andere als ‘heidens’ te boek staande gebieden.
De recensent van de Vaderlandsche Letteroefeningen 1798 kraakt na een uitvoerige weergave van de werkzaamheden van het genootschap toch een kritische noot:
Al wie eenig belang stelt in de voortplanting van heilzaame indruksels van zedelykheid en Godsdienstliefde, ter vermeerdering van menschelyke gelukzaligheid, kan niet nalaaten de goede voortgangen van alle dergelyke lofwaardige poogingen, al is ’t ook, dat in de wyze van uitvoering alles niet kan goedgekeurd worden, met warme deelneeming toe te juichen. (p. 570-574)
Nr. 2 bevat een aantal levensbeschrijvingen van de eerste zendelingen van de Evangelische Broedergemeente (onder wie Georg Schmidt) en een overzicht van het aantal zendelingen in West-, Oost-Indië en zuidelijk Afrika. De overige afleveringen bevatten biografieën, onder andere van Stach die als eerste zendeling naar Groenland vertrok (nr. 4), zendingsverhalen, en een reisverslag van Hans Wied in Suriname (nr. 3). Ook dit zijn dikwijls vertalingen.
Andere recensies dan de hierboven genoemde, verschenen in de Vaderlandsche Letteroefeningen 1799, p. 17-19, 205-207, 567-568.
Relatie tot andere periodieken
Het blad werd enkele decennia later voortgezet als Berigten wegens de Zendingen der Broedergemeente van tijd tot tijd uit te geven, door de Societeit, ter verbreiding van het Evangelie onder de Heidenen, te Zeist (1820-1835).
Exemplaar
¶ Utrecht, Universiteitsbibliotheek: H oct. 1695.
¶ Full text nummer 1, nummer 2
Rietje van Vliet