Titelbeschrijving
De Boekzaal der Juffers.
Periodiciteit
Hoewel men dat bij het begrip ‘Boekzaal’ zou verwachten, is de Boekzaal der Juffers geen periodiek. Het werk is zowel in het Engels als in het Nederlands uitgebracht in 3 delen. Voor deel 1 van de Boekzaal werd geadverteerd in de Leydse Courant van 19 december 1732, voor deel 2 op 11 november 1733, en voor deel 3 op 21 maart 1735. De titelpagina’s vermelden respectievelijk de jaren 1733, 1734 en 1735.
Omdat de Boekzaal der Juffers in de historiografie nogal eens als tijdschrift wordt gezien, heeft ze een lemma toegewezen gekregen.
Bibliografische beschrijving
In octavo.
Alle delen beginnen met een opdracht en een inhoudsopgave. De vertogen beginnen telkens op een nieuwe bladzijde (soms op een versozijde), zijn van ongelijke lengte en eindigen met een fleuron.
Boekhistorische gegevens
De Boekzaal der Juffers is uitgegeven door Adriaan Wor en de Erve van Gerard onder de Linden (Amsterdam) en Michiel Schryver (Middelburg).
Van de populaire Boekzaal verscheen in 1748 een tweede druk (zie illustratie hierboven) en in 1764 nog een derde druk.
Medewerkers
De titelpagina geeft over het auteurschap de volgende informatie: ‘Geschreven door een Vrouw van Aanzien. Uitgegeven door den Ridder Richard Steele. Nu uit de Engelsche in de Nederduitsche taal overgezet door een Kenner van beide Talen’.
De Boekzaal is een vertaling van The Ladies Library (1714). Blijkens de titelpagina was het ‘Written by a Lady’, maar deze opmerking was meer bedoeld om het vrouwelijke lezerspubliek een vrouwelijke leidsman te bezorgen.
In Nederland wordt de Boekzaal doorgaans op naam gezet van Richard STEELE (1672-1729), bekend om zijn betrokkenheid bij de Tatler en de Spectator. Toch is zijn rol bij de Ladies Library beperkt geweest. Hij heeft alleen de opdrachten voorin elk deel en de ‘Voorreden’ in deel 1 geschreven. Hierin zegt hij dat het echte werk, het samenstellen van de bloemlezing die de Boekzaal feitelijk is, verricht is door een ander. Steele noemt zichzelf ‘Uitgever’ en ‘Leijonker’.
De bloemlezer/editeur op wiens naam de Boekzaal der Juffers behoort te staan, is de Anglicaanse filosoof George BERKELEY (1685-1753), naar wie de Universiteit van California (UC Berkeley) is vernoemd.
Naar verluidt is de vertaler Pieter LE CLERCQ (1687-1759).
Inhoud
De delen zijn opgedragen aan respectievelijk Juliana, Dowager countess of Burlington (1672-1750) in haar kwaliteiten als echtgenote en moeder (deel 1), Catherine Bovey (1669-1727), weduwe, filantroop (deel 2), en aan Mary Steele (1678-1718), die bekend stond om haar geduld met echtgenoot Richard Steele, die steeds schulden maakte en een drankprobleem had. De drie vrouwen representeren de deugden die de lezeressen van de Boekzaal dienen na te streven.
De Boekzaal bestaat uit diverse teksten over vrouwelijke deugden, ondeugden, zorgen en rollen die de ‘juffers’ in de samenleving/familie vervullen. Steele schrijft hierover in zijn Voorreden in deel 1:
Het word voorondersteld, dat zy [de teksten] verzameld zyn uit verscheide Schriften van onze grootste Godgeleerde, en zyn geschikt onder bequame hoofden, om algemeene Regelen ter bestiering in alle de Omstandigheden des Levens van een Vrouw in het Gemoed te prenten. (p. *5)
De teksten zijn onder meer ontleend aan A Serious proposal to the ladies (1694) van Mary Astell, Some thoughts concerning education (1693) van John Locke, Education des filles (1687) van François Fénelon, The Ladies calling (1673) van Richard Allestree en Relative duties of parents and children, husbands and wives, masters and servants (1705) van William Fleetwood. Berkeley noemt zijn bronnen nergens.
De Boekzaal was niet alleen ‘gerigt tot de fraye Sexe’ maar ook bestemd voor mannen, aangezien er voor hen evenzeer veel nuttige wetenswaardigheden in staan.
De vertaling lijkt vrij getrouw het Engelse origineel te volgen.
Relatie tot andere periodieken
De Boekzaal der Heeren (1736) is een vervolg op de Boekzaal der Juffers.
Exemplaren
¶ STCN 186640897
¶ Full text deel 1, deel 2 en deel 3
Literatuur
¶ Nancy Kendrick, ‘Berkeley’s Bermude Project in Context’, in: Bertil Belfrage, Richard Brook (red.), The Bloomsbury Companion to Berkeley (Londen/New York enz. 2017), p. 21-48
¶ Gerardine Meaney, Mary O’Dowd en Bernadette Whelan, Reading the Irish Woman. Studies in Cultural Encounters and Exchange, 1714-1960 (Liverpool 2013), p. 15 e.v.
¶ Jessica Munns en Penny Richards, ‘A Woman of Extraordinary Merit: Catherine Bovey of Flaxley Abbey, Gloucestershire’, in: C.D. Williams, A. Escott en L. Duckling (red.),Woman to Woman. Female Negotiations During the Long Eighteenth Century (Newark 2010), p. 101-116
¶ P.J. Buijnsters, ‘Bibliografie 18e-eeuwse spectatoriale tijdschriften in Nederland’, in: Documentatieblad Werkgroep Achttiende Eeuw 1969, p. 16-25.
Rietje van Vliet
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.