Titelbeschrijving
De Boeren-Catechismus over de Tydsomstandigheeden.
De titelpagina van nr. 1 heeft: De Boeren-Catechismus over de Tyds-omstandigheeden. Met een Vaersje daar agter voor de Bataafsche Landlieden. Waar in eene volledige verklaaring is van veele krygsoperatien, zeer nuttig voor de onkundigen. No. I.
Periodiciteit
Maandags weekblad. De eerste tien opeenvolgende afleveringen zijn nog bekend. In het titelblok ontbreken de verschijningsdata.
De tekst gaat echter in op de oorlogshandelingen van 1793, in het zuiden: het beleg en de inname van Breda door de Fransen (februari), de krijgsverrichtingen bij Geertruidenberg (capitulatie in maart), Klundert, de aftocht van Dumouriez enzovoorts. Het meest waarschijnlijke is dan ook dat de Boeren-Catechismus vanaf eind januari 1793 begon te verschijnen.
Bibliografische beschrijving
Uitgave in octavo. Elke aflevering telt acht bladzijden. De paginering begint telkens opnieuw met p. 1.
Boekhistorische gegevens
Een uitgever wordt niet genoemd en is ook verder niet bekend.
Inhoud
Orangistisch-vaderlands blad. De opzet lijkt in het begin een andere dan in de latere nummers het geval is geweest. Het ‘catechismus’-karakter wordt namelijk in het onderschrift op de titelpagina van nr. 1 inderdaad aangegeven:
Dit Blaadje, zal alle Maandagen uitgegeeven worden, en de Nieuwstydingen, welke door geene Couranten, of andere Nieuwspapieren vermeld worden, bevatten, en voornamentlyk handelen over de Krygs-Werktuigen, waarin men in eenen eenvoudigen, doch verstaanbaaren Stijl zal te werk gaan […].
Deze opzet – instructies over militaria – is nog terug te vinden in nr. 1. Daar vindt men een ‘Samenspraak tusschen Jaap en Knelis Twee Boeren’. Jaap brengt nieuws. Aangezien hij ooit soldaat was en tegen de Fransen vocht, zal hij steeds Knelis de begrippen en zaken uitleggen die Knelis moet weten, wil die snappen waarover dit oorlogsnieuws gaat. Dus zal Jaap hem systematisch informeren over wat batterijen, mortieren, mineren en dergelijke zijn.
Al vanaf nr. 2 krijgen nieuwsberichten echter voorrang, en het commentaar daarop. De feitelijke ontwikkelingen zullen dat nodig hebben gemaakt. De auteur zelf spreekt van ‘Dag-aanteekeningen’.
Vanaf nr. 6 komt in de nummers voor: Samenspraak tussen Mas Aniello (een Napolitaanse revolutionair uit de zeventiende eeuw) en kapitein Kroff (de gesneuvelde Nederlandse verdediger van de Klundert). Hierin wordt besproken welke gevolgen revoluties hebben. Nr. 10 is vrijwel geheel gewijd aan de dood van Lodewijk xvi en de prinses de Lamballe.
Relatie tot andere periodieken
Er verschenen ook: Bylaagen op de Boeren-Catechismus.
Exemplaren
¶ Utrecht, Universiteitsbibliotheek: Br. 127-8 (nrs. 1-10)
¶ Full text nr. 6
André Hanou
