Brusselschen Courier (1797-1798)

Titelbeschrijving
Brusselschen Courier.

Periodiciteit
Het blad verscheen om de dag.
De datering is gebaseerd op de vermoedelijke Franse pendant, die volgens Warzée (1845) verscheen in 1797 en 1798. De bewaard gebleven exemplaren van de Brusselschen Courier zijn de nrs. 43, 57, 69 en 75 uit 1798.

Bibliografische beschrijving
In het bestudeerde Antwerpse exemplaar tellen de afleveringen 4 pagina’s in groot kwartoformaat. Het titelblok bevat de verschijningsdatum (volgens de Franse republikeinse kalender), het volgnummer en de titel. De tekst is in twee kolommen opgemaakt.

Boekhistorische gegevens
De Brusselschen Courier is vervaardigd in ‘de drukkerye van den Brusselschen Courier op de Visschers-Zenne, No. 1107’ te Brussel. Hierachter gaat zeer waarschijnlijk De Braeckenier schuil, die blijkens zijn Brusselsch Nieuwsblad op hetzelfde adres was gevestigd.
Antoine Joseph Dominique De Braeckenier (1731-1815) was als uitgever van het contrarevolutionaire L’Impartial bruxellois in 1797 opgepakt en voor drie maanden gevangengezet omdat hij valse, en dus subversieve informatie had laten verschijnen over het vredesverdrag met Pruisen. In die periode zal zijn vrouw Anne-Marie Sterckx in de drukkerij de honneurs hebben waargenomen.
Onder het titelblok staat de volgende informatie over de verkrijgbaarheid van de Brusselschen Courier:

Men schryft in voor dit nieuwsblad, het welk over andere dag uyt komt by den directeur, op de Visschers-Zenne, No. 1107, Sectie 3, by alle de post-meesters en principaele boekverkoopers van Europa. Den prys is 6 schellingen en half voor Brussel, en 8 schellingen twee stuyvers voor de vremde, vry van port.

Medewerkers
De laatste berichten in de nrs. 69 en 75 zijn ondertekend met J.F. van VOLCXEM, de vermoedelijke redacteur van de Brusselschen Courier. Deze moet identiek zijn aan de ‘Van Voxem’ die Warzée (1845) noemt als redacteur van de Courier de Bruxelles (1797-1798).

Inhoud
Nieuwsblad met veel aandacht voor buitenlands nieuws met betrekking tot Franse onderhandelingen en veroveringen. Het binnenlandse nieuws heeft betrekking op gebeurtenissen in Parijs (en andere Franse steden) en Brussel.

Relatie tot andere periodieken
De vermoedelijke Franstalige pendant van de Brusselschen Courier is de Courier de Bruxelles (1797-1798). Deze uitgave werd blijkens Devolder (2003) gedrukt in de ‘Imprimerie du Courier de Bruxelles, Marché aux Charbons 1452’. Bij hem is het een uitgave in octavo. Mogelijk gaat de boekverkoper Joseph (Josse) Ermens achter dit adres schuil, van wie bekend is dat hij aan het einde van de achttiende eeuw tot aan zijn overlijden in 1805 gevestigd was op de Kolenmarkt in Brussel.
De Courier de Bruxelles mag niet worden verward met het Journal Universel ou Courrier de Bruxelles (1788-1792) en de Courrier de Bruxelles (1861-1914).

Exemplaren
¶ Antwerpen, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience: 181299:84 (Collectie Alexis Verbouwe) (nrs. 69 en 75)
¶ Leuven, Universiteitsbibliotheek: BIBC:BRES VH601/006c (nrs. 43 en 57)

Literatuur
¶ Jacques Devolder, Algemene bibliografie van publicaties uitgegeven in de Zuidelijke Nederlanden, deel 1 (Gent 2003), p. 116 (nr. 1003)
¶ H.J. Vieu-Kuik en Jos Smeyers, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden, deel 6 (Antwerpen/Amsterdam 1975), p. 485-557, aldaar p. 554
¶ Arthur-J. Vermeersch, Répertoire de la presse bruxelloise/Repertorium van de Brusselse pers (1789-1914) (Leuven/Parijs 1965), p. 99 (nr. 241), 174
¶ André Warzée, Essai historique et critique sur les journaux belges. Journaux politiques (Gent/Brussel 1845), p. 50 (nr. 31).

Rietje van Vliet
(m.m.v. Steven Van Impe)