Gazette van Brussel ofte De Morgen-Sterre (1797-1798)

Titelbeschrijving
Gazette van Brussel ofte De Morgen-Sterre, Staetkundig ende Koophandelende Nieuws-Blad.
Deze titel wordt gevoerd vanaf 1798. Voordien heette het blad:
De Morgen-Sterre, Brussels Nieuws-Blad.
De Morgen-Sterre, Dagelyks Brussels Nieuws-Blad.

Periodiciteit
Volgens Devolder (nr. 2510) is het blad begonnen op 2 oktober 1797.
Nr. 4 is gedateerd ‘14 Vendémiaire, 6. de jaer. Donderdag, 5 october 1797’. Het blad hield op te bestaan in 1798. Mogelijk was dit tegelijkertijd met de verwante L’Etoile de Bruxelles, dat volgens de Journal de Paris van 22 messidor van het jaar VI (22 juni 1798), p. 1226, verboden was.

Bibliografische beschrijving
In kwarto, 4 pagina’s.

Boekhistorische gegevens
De Gazette is in Brussel gedrukt, in de drukkerij van Anne-Marie Sterckx, echtgenote van de Brusselse gazettier Antoine Joseph Dominique De Braeckenier.
Gegevens over nr. 4 volgens de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek Brussel:

uyt de drukkerye van de directrice der Morgen-sterre, in d’Hoedemaekers-straete […] voor d’andere steden: ’t’Antwerpen, by Bruers; tot Gend, by t’Servranckx; tot Mechelen, by Lostermans; te Lier, by Letellier; tot Loven, by Franckz, etc.

Inhoud
De politieke kleur van het nieuwsblad moet pattriotisch zijn geweest, al was het in de beginjaren van het repressieve Franse regime voor Madame Sterckx niet opportuun om de kritiek op Frankrijk openlijk te uiten. Immers, haar man De Braeckenier (1731-1815) was als uitgever van het contrarevolutionaire L’Impartial bruxellois in 1797 opgepakt en voor drie maanden gevangengezet omdat hij valse, en dus subversieve informatie had laten verschijnen over het vredesverdrag met Pruisen.
Na de staatsgreep van 18 fructidor van het jaar V (4 september 1797) was besloten alle gazettiers te verbannen naar Île de Ré, onder wie ook De Braeckenier zich bevond. Het decreet werd begin 1798 uitgevoerd. Het openlijke verzet tegen de Franse overheersing nam gaandeweg toe, zo blijkt onder meer uit de Boerenkrijg op het Vlaamse en Brabantse platteland, tijdens de laatste maanden van 1798.
Het moet ook voor de Morgen-Sterre het einde hebben betekend. Pas op 25 maart 1800 kwam De Braeckenier weer op vrije voeten waarna hij het courantierschap voor verschillende Franstalige kranten weer zou oppakken.

Relatie met andere periodieken
Het blad was een vertaling van de eveneens door madame Sterckx uitgegeven L’Etoile de Bruxelles, Journal du Soir (1797-1798).

Exemplaren
¶ Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience: c:bnc:6933 (aanwezig: 1797-6, 1798-1,42,72).
¶ Leuven, Universiteitsbibliotheek: RES VH612/007 en VH606/008a  (aanwezig: 1797-28, 1798-59,88, 1799-143).
¶ Brussel, Koninklijke Bibliotheek: III 19.913 B 21 (aanwezig: 1797-4).

Literatuur
¶ Daan Sanders, Vergelijkend onderzoek naar de ‘Police générale’ in het departement van de Isère en het departement van de Schelde tijdens het Directoire (1795-1799) (Universiteit Gent, Licentiaatsverhandeling Geschiedenis 2001), deel 2, paragraaf C3 (‘Pers en perscontrole’)
¶ Jacques Devolder, Algemene bibliografie van publicaties uitgegeven in de Zuidelijke Nederlanden, deel 1 (Gent 2003), p. 289
¶ Jo Gérard, La guerre des paysans, 1797-1798 (Brussel 1985), p. 127.
¶ H.J. Vieu-Kuik en Jos Smeyers, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden, deel 6 (Antwerpen/Amsterdam 1975), p. 554.

Rietje van Vliet