Gazette van Kortryk (1814-1816)

Titelbeschrijving
Gazette van Kortyk.
Titelvarianten:
Gazette van Kortyk. Met autorisatie van Z.K.H. den Prins Souvereyn der Vereenigde Nederlanden (vanaf 21 december 1814).
Gazette van Kortyk. Met autorisatie van Zyne Majesteyt den Koning der Nederlanden (vanaf 1 maart 1815).

Periodiciteit
De toestemming om de krant uit te geven werd verleend bij Koninklijk Besluit van 30 november 1814. De krant verscheen vanaf 19 december 1814 t/m 13 juni 1816. De frequentie was aanvankelijk driemaal per week (maandag, woensdag, vrijdag) en vanaf 15 september 1815 tweemaal per week (maandag en donderdag).

Bibliografische beschrijving
De afleveringen bevatten elk 8, 12 of (na 15 september 1815) 16 pagina’s in octavo. Het titelvignet bestaat uit een bundel vaandels en een koningskroon. Op 18 december 1815 maakt het plaats voor een titelblok waarin twee engelen, met elk een hoorn des overvloeds, zitten aan weerszijden van een medaillon met het volgnummer.

Boekhistorische gegevens
De courantier was Louis Blanchet, boekdrukker en boekverkoper in de Leystraat te Kortrijk. Met ingang van 23 november 1815 luidt de colofon: ’tot Kortryk, uyt de Drukkery van L. Blanchet, op de Boter-merkt in de goude Klokke’.
Het was kranten vanaf 23 oktober 1814 alleen toegestaan te verschijnen indien de uitgever kon aantonen dat hij meer dan 300 abonnees had. Dit was met de Gazette van Kortryk kennelijk het geval. De abonnementsprijs bedroeg ƒ 8,80 per jaar. Op 15 september 1815 werd het jaarbedrag wegens verminderde frequentie teruggebracht tot 140 stuivers.
Het blad was vooral populair wegens de vier bladzijden met geschiedenis van Kortrijk. Toen deze lange tijd uitbleven (zie hieronder) zegden sommige abonnees hun abonnement op. Blanchet heeft de historische pagina’s in 1814 en 1815 opnieuw in de markt gezet als Jaerboek der Stad en Oude Casselry van Kortryk, verzameld uyt menigvuldige Auteurs en Hand-schriften (2 delen).

Medewerkers
De geschiedenisbladzijden uit de Gazette van Kortyk zijn van de hand van Jacob GOETHALS (1759-1838), een van de notabelen van Kortijk. Hij besteedde veel tijd aan de geschiedenis van Kortrijk, zo laat Huyghebaert (1994) zien. Goethals is ook bekend onder de naam Goethals-Vercruysse (door toevoeging van de naam van zijn echtgenote).

Inhoud
Algemeen nieuws, op neutrale wijze gebracht.
Het prospectus kondigde een driedelige krant aan, aldus Huyghebaert (1994): telkens vier bladzijden nieuws, vier bladzijden advertenties en vier bladzijden geschiedenis van Kortrijk. Die laatste pagina’s komen in het gedrang nadat Napoleon is ontsnapt uit Elba, oprukt naar Parijs en vele mannen onder de wapenen worden geroepen. Dat was ook het geval met de drukkersknechten van Blanchet, die met minder personeel ook minder krant kon maken. Na Waterloo (18 juni 1815) blijven de geschiedkundige pagina’s nog steeds achterwege omdat er wegens de politieke situatie veel officiële documenten afgedrukt moesten worden. Pas met de start van een nieuwe jaargang, op 18 december 1815, startte de historische reeks opnieuw.

Relatie tot andere periodieken
Op 13 juni 1816 meldt de uitgever in zijn Gazette van Kortryk te zullen stoppen met zijn nieuwsblad. Het concurrerende Kortryksch Nieuwsblad (1814-1816) zou als enige Vlaamstalige nieuwsblad blijven verschijnen. Daarom riep hij zijn lezers op zich voor abonnementen en bekendmakingen van gebeurtenissen in het vervolg te richten tot Gambart de Courval, de uitgever van het Kortryksch Nieuws-blad. Bij deze gelegenheid stapte Gambart echter over van het Nederlands naar het Frans, met Feuille de Courtrai als nieuwe naam.

Exemplaren
¶ Gent, Universiteitsbibliotheek: BIB.ACC.043009/1 (zonder geschiedkundige pagina’s)
¶ Gent, Universiteitsbibliotheek: BIB.ACC.002526 (geschiedkundige pagina’s als Jaerboek der Stad en Oude Casselry van Kortryk)
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: 1634 D 9
¶ Full text Gazette van Kortryk 19 december 1814 t/m 30 augustus 18151 september 1815 t/m 14 december 1815 en 18 december 1815 t/m 13 juni 1816
¶ Full text Jaerboek der Stad en Oude Casselry van Kortryk (2 delen)

Literatuur
¶ J. Huyghebaert, ‘Wat Jacob Goethals-Vercruysse tot schrijven bewoog’, in: Biekorf 94 (1994), p. 227-247
¶ H. de Graer, W. Maervoet, F. Martens et al., Repertorium van de pers in West-Vlaanderen 1807-1914. De arrondissementen Oostende, Brugge, Diksmuide, Ieper, Kortrijk, Tielt en Veurne (Leuven/Parijs 1968), p. 267-269
¶ J. de Smet, ‘De nieuwsbladen in West-Vlaanderen. 1814-1815 en 1825’, in: Biekorf 54 (1953), p. 185-191.

Rietje van Vliet