Genees- Heel- en Natuurkundige Verlustigingen (1766)

Titelbeschrijving
Genees- Heel- en Natuurkundige Verlustigingen. Getrokken Uit verscheide Werken, over deze Wetenschappen in Europa uitgekomen of nog uitkomende. Door een Genootschap, Onder de Zinspreuk, En Enseignant Nous Apprenons.
De titel van de afzonderlijke afleveringen luidt slechts Genees- Heel- en Natuurkundige Verlustingen [sic].

Periodiciteit
Datering is op grond van het jaartal op de titelpagina. In het ‘Voorberigt van de Vertaalders’ staat dat het blad maandelijks zal worden uitgegeven. Er zijn slechts 2 afleveringen verschenen.

Bibliografische beschrijving
In groot octavo.
De titelpagina bevat een titelvignet, getooid met de woorden ‘Studio Labore’ (J. Punt inv. et fct.), met twee putti in het uitspansel, spelend met geometrische voorwerpen. Dit vignet is identiek aan dat van de Genees- Heel- Ontleed- en Natuurkundige Courant (1765-1767). De afleveringen, 50 bladzijden groot, hebben een eigen titelpagina met short title, volgnummer, inhoudsopgave en colofon.

Boekhistorische gegevens
Het impressum op de titelpagina luidt: ‘Te Amsteldam, By W. Eleveld’. De colofon van nr. 1 heeft de volgende verkoopadressen:

Te Amsterdam, by Willem Eleveld, op den Dam en te May in de Nes, en J. Bolius, in de 1ste Lauwrierdwarsstraat. Te Rotterdam, by de Wed. Vis, D. Vis Junior, B. Arrenbergh, Bothall en van der Laan. Te Leyden, by de Wed. Hooncoop [sic], Pekker en Hoogeveen. Te Utrecht, by J. Spruyt en Hanebrink. In ’s Hage, by van Os en Terry.

De prijs per aflevering bedroeg 6 stuivers.

Medewerkers
Het blad zou op initiatief van het genootschap ‘En Enseignant Nous Apprenons’ zijn uitgegeven; vermoedelijk is dit een gelegenheidsgezelschap van (Amsterdamse?) geneeskundigen. Alle genees-, heel- en natuurkundigen in het land worden uitgenodigd casuïstische observaties en experimentbeschrijvingen te leveren.
Het pakte echter anders uit. Alleen van Adriaan BOON, chirurgijn uit Oude-Tonge, is er een bijdrage bekend (over perifere cyanose). Voor het overige zijn het vertalingen uit het Frans en Engels.

Inhoud
Het tijdschrift bevat vertalingen en uittreksels uit buitenlandse vakliteratuur, aangevuld met – zo was het althans de bedoeling – oorspronkelijk Nederlands werk.
De nrs. 1 en 2 van het tijdschrift worden kritisch besproken in de Vaderlandsche Letter-Oefeningen 1767 (p. 78-80). Vergeleken met andere bladen op het gebied van geneeskunde was het beslist van mindere waarde: ‘geenerleie nieuwe ontdekkingen of verklaaringen van hedendaagsche Maatschappyen der weetenschappen vindt men ’er ingebragt’. Bovendien is de stijl en het taalgebruik ‘gebreklyk en schor’ en er staan zoveel zetfouten in dat de tekst bijna onleesbaar is geworden.

Exemplaren
¶ Amsterdam, Universiteitsbibliotheek: O 62-6786 (nr. 1-3)
Full text

Literatuur
¶ C.C. Delprat, Geschiedenis van de Nederlandsche geneeskundige tijdschriften van 1680 tot 1857 (Amsterdam 1927), p. 47-49.

Rietje van Vliet