Titelbeschrijving
¶ De Gezellige.
Periodiciteit
De eerste aflevering is niet gedateerd maar moet op 28 april 1810 zijn uitgekomen. Nr. 2 heeft als datum 1 mei 1810. De laatst bekende aflevering (nr. 86) dateert van 19 februari 1811. Het einde was te wijten aan de Franse censuurwetgeving.
Het blad verscheen tweemaal per week, op dinsdag en zaterdag.
Bibliografische beschrijving
In octavo.
Iedere aflevering telt 8 pagina’s en heeft in het titelblok de short title, het volgnummer, de verschijningsdag en -datum. De gebundelde set telt 666 doorgenummerde pagina’s.
Boekhistorische gegevens
‘Te Schiedam, Bij den Boekhandelaar W. Molenaar’.
Vanaf nr. 37 heeft het tijdschrift een vast verkoopadres in Amsterdam. Het wordt ‘uitgegeven bij den Boekhandelaar C.L. Schleijer, in de Halfsteeg, No. 37’. Brieven naar de redactie, onder andere ‘beantwoordingen van Raadzels enz.’ kunnen vrachtvrij naar dit adres worden toegezonden.
De prijs was volgens opgave van Molenaar 1½ stuiver per aflevering. Saakes noemt in zijn Naamlijst van december 1810 de verkoopprijs van ƒ 5:6:8 voor de nrs. 1-71 (p. 191).
Inhoud
Het blad bevat volgens mededeling in de Algemeene Schiedamsche Courant van 28 april 1810:
uitgezogte Mengelingen van allerlei aard, nu ernstig, dan boertig, doch geene andere dan zoodanige bevat zijn, welke deugd en goede zeden bevorderen, den smaak opwekken en verbeteren, het verstand scherpen en nuttige kundigheden kunnen verbreiden. Kleine treffende Verhalen, fraaije Anecdotes, zinrijke gezegden, krachtige Spreuken, Raadsels, Charaden, Logogryphen, Rekenkundige Voorstellen, met de beantwoordingen van die alle, zullen daarin, bij voorkeur worden opgenomen. Ook zal dit blad, kortelijk aanstippen al het belangrijke, welke er op het groote tooneel der wereld dagelijks voorvalt, zonder hiervan zelfs het eigenlijk gezegd staatkundige geheel uit te sluiten, hebbende men besloten, dit laatste, in een zeer kort overzigt, van tijd tot tijd mede te deelen. (zie ook opgave bij Saakes in mei 1810, p. 135)
Deze laatste mededeling heeft betrekking op de frequent terugkerende rubriek ‘Overzichten van de merkwaardigste staatkundige gebeurtenissen’. Vaak zijn de anekdotes te herleiden naar Engelstalige bronnen.
Relatie tot andere periodieken
Niet te verwarren met De Gezellige (1770-1774).
Uitgever Molenaar kondigt op 28 april 1810 het blad aan als opvolger van zijn Algemeene Schiedamsche Courant. De opgegeven inhoud van de Gezellige komt sterk overeen met wat er aan rubrieken in deze krant stond. Dit geldt in zekere zin ook voor de Stukjes tot Nut en Vermaak (1810), uit Rotterdam afkomstig, dat voor een jongere doelgroep geschreven is. Dit laatste is niet verder onderzocht. Ook de relatie met De Nieuwe Bijenkorf (1810), in dezelfde krantenaflevering als een nieuwe uitgave van Molenaar aangekondigd, verdient nader onderzoek.
Exemplaren
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: 569 B 7 [1].
Literatuur
¶ Emile Roche, La censure en Hollande pendant la domination Francaise (9 juillet 1810-16 novembre 1813) (‘s-Gravenhage/Parijs 1923), p. 66.
Rietje van Vliet
13-4-2023
