Titelbeschrijving
Graafsche Courant.
Periodiciteit
Nr. 1 verscheen op zaterdag 28 maart 1795, enkele weken nadat op 19 januari 1795 de Bataafsche Republiek was uitgeroepen. De stad lag sinds het beleg van de Fransen, eind 1794, grotendeels in puin.
Hoe lang het wekelijkse nieuwsblad heeft bestaan, is niet bekend. Van Lieshout (2013) spreekt over het einde ‘rond 1798’.
Bibliografische beschrijving
Het titelvignet is niet het wapen van Grave maar, nu de stadhouder is verdreven en er een einde is gekomen aan feodale stelsels, een ovalen lijst waarbinnen de titel van de krant staat vermeld. Bovenin het titelblok prijkt de revolutionaire leus ‘Gelykheid, Vryheid, Broederschap’ (niet op de afbeelding).
Boekhistorische informatie
Uitgever was de voormalige zilversmid Joannis Aleander Krieger (1759–1832), die in 1791 de eerste drukkerij van Grave was begonnen en als stadsdrukker op vaste inkomsten kon rekenen. Hij stond in de jaren tachtig aan het hoofd van de Graafse patriotten maar behoorde, anno 1788, ook tot de oprichters van de schijnbaar orangistische sociëteit Tot Nut en Vermaak. Zodra de Fransen de stad hadden veroverd, traden de leden – met Krieger voorop – met hun revolutionaire idealen naar buiten. Ze wilden voortaan in het stads- en landsbestuur een politieke rol spelen.
Krieger werd al spoedig volksvertegenwoordiger in Den Haag, waar hij als moderaat deelnam aan de Nationale Vergadering, die op 1 maart 1796 begon. Deze stap moet voor hem de reden zijn geweest zijn bedrijf van de hand te doen. Ook was hij lid van de Eerste Kamer en Tweede Kamer van het Vertegenwoordigend Lichaam (1798-1801). Geliefd was hij niet: men beschouwde hem als een ‘man zonder beginzelen, die door eigenbaat tot alles in staat is’. Hij eindigde zijn carrière als dijkgraaf en vrederechter.
Krieger bleef slechts een paar maanden courantier. Hij schijnt medio 1795 zijn bedrijf te hebben overgedaan aan de 22-jarige Adriaan van Dieren (1773-1831). Uit diens drukkerij kwamen voornamelijk schoolboeken, stedelijke circulaires en publicaties, en onder meer het tijdschrift De Vriend der Roomschgezinden (1796). Wanneer we afgaan op de aanvangsdatum van de Nationale Vergadering en de vroegste vermeldingen van Van Dieren in de STCN, dan zou hij de drukkerij en de krant ook in 1796 overgenomen kunnen hebben.
Inhoud
Patriots/republikeins nieuwsblad.
Relatie tot andere periodieken
Na het beëindigen van de Graafsche Courant omstreeks 1798 had de stad lange tijd geen eigen krant. Halverwege de negentiende eeuw verscheen het Marktblaadje voor de Stad en het Kanton Grave (1849-1850), dat er al na enkele maanden mee ophield. De schoondochter van Van Dieren, ‘wed. J.R. van Dieren’, nam vervolgens het initiatief tot een nieuw Graafs nieuwsblad: Weekblad voor de Stad en het Kanton Grave (1852-1877), dat in het laatstgenoemde jaar werd omgedoopt tot Graafsche Courant.
Exemplaren
¶ Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, Bijzondere Collecties: UBM: Kr. 596 (6-2-1796, nr. 11).
Bronnen
¶ Monument voor het aankomend geslacht; opgericht in de Bataafsche Republiek; of Karakter schets der volks vertegenwoordigers, zitting hebbende in de Nationaale Vergadering (z.p. [1797]), p. 9.
Literatuur
¶ Leny van Lieshout, ‘Sociëteit Tot Nut en Vermaak 225 jaar jong’, op: website Brabants Historisch Informatie Centrum, 13 september 2013 (geraadpleegd 21-3-2021)
¶ Leny van Lieshout, ‘Ambities van een Graafse uitgever’, op: website Brabant bekijken. De geschiedenis van Brabant in beeld en verhaal, 4 maart 2013 (geraadpleegd 20-3-2021).
Rietje van Vliet
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.