Hedendaagsche Schoutoneel der Nederlandsche Gebeurtenissen (1774)

Titelbeschrijving
Het Hedendaagsche Schoutoneel der Nederlandsche Gebeurtenissen.
¶ Titelblad: Het Vermakelyke Schouwtoneel der eHedendaagsche Nederlandsche Gebeurtenissen, Behelzende eenige Geheime Minnareijen, Romaneske verhaalen, Verliefde en Galante Vertellingen, Levensbeschryvingen van bekende Coquette Juffertjes en Heertjes van de tegenwoordige tytDoormengt met Wonderlyke, Raare, Snaaksche, en Schertzende Klugten: voorgesteld by wyze van gebeurde voorvallen, om onze Nederlanderen de Ongeregelde, de Openbaare en de stille Zotheeden; op een geschikte en poliete, doch Schetzende wyze onder het oog en aan ’t licht te brengen. Onder de Spreuk: Niemant Genoemt, Niemant Geblameert.

Periodiciteit
Van dit maandags weekblad zijn slechts 9 nrs. bekend.
Er wordt voor geadverteerd in de Leydse Courant van 4 januari 1773, maar het lijkt erop dat de start van het blad is uitgesteld. In de Leydse Courant van 5 oktober 1774 wordt namelijk een gratis bericht over een geheel nieuw weekblad aangekondigd, ‘betyteld Schouwtoneel der Nederlandsche Gebeurtenissen’, waarvan nr. 1 op maandag 10 oktober 1774 moest verschijnen. Deze datering strookt met de opmerking van de auteur in nr. 1 over het ‘winter Saisoen’ dat nadert.
Vermoedelijk is het blad in december 1774 beëindigd.

Bibliografische beschrijving
Elke aflevering telt 8 doorgenummerde bladzijden in octavo. Het titelblok geeft titel en nummeraanduiding.

Boekhistorische gegevens
Colofon nr. 1: ‘Te Amsteldam, by F. H. Demter’ (zie ook de advertenties).
Later is het colofon uitgebreider. In nr. 5:

Deze zyn alle Maandagen des morgens om 10 uuren by de onderstaande Boekhandelaaren à Een en een halve stuiver te bekomen. Te Utrecht by S. de Waal en A. Stubbe, Leiden de Wed. A. Honkoop, F. de Does en Hogenstraaten, ’s Hage J. du Mee, J.P. Wynands en H.H. van Drecht, Rotterdam D. Vis en de Wed. Vis, Amsterdam F.H. Demter, A. Bakker, H. Tiedeman, G. Bom, F. Sundorff en A. Borchers, Middelburg C. Boheemer en J. Abrahams, Leeuwarden H.A. de Chalmot en A. Jeltema, Groningen L. Huizing en J. Bolt, Aarnhem Nyhoff en Moëleman, Delft E. van der Smout, Gouda van der Klos, Haarlem Tytgaat, Schiedam L. Schmit, Hoorn Vermandel, Alkmaar E. Verlaan, Enkhuizen van de Velde, Zwol Clement, Zutphen van Hoorn, Dord P. van Braam, Franeker Romar, Harlingen Hoogland, Sneek Zeilstra.

Op het titelblad van de nrs. 1-9 wordt de weduwe Maag en Zoon als eerste genoemd bij wie het Vermakelyke Schouwtoneel te koop is; de naam van Demter is opgenomen in het rijtje Amsterdamse verkoopadressen.
Prijs: 1½ stuiver (colofons en Oprechte Haerlemsche Courant 18 oktober 1774).
Demter had aanvankelijk een prijs van 2 stuivers in gedachten (Leydse Courant 4 januari 1773).

Inhoud
Het blad lijkt bedoeld te zijn als een plezierig bric-a-brac voor iedereen. Nr. 1 geeft als doel:

op dat men [hier] als in een verschiet, alle vertoningen dewelke mijns bedunkens merkwaardig zyn, zal kunnen beschouwen; dan zal men vertoonen de Uitlandsche Minervaas, scheurende het weefsel der Inlandsche Arachne’s, dan zal men weder het zy treurige, of belachlyke uitwerksels van het woelend Bryn der hedendaagsche Jongelingen ten toneele doen treeden; als ook de beminnelyke deugd, naar veele ongelukken eindelyk zien zegepralende, dewyl ik alles doormengen zal met bespiegelingen, om het regte doelwit zoo veel myn mogelyk zal  weesen te treffen, en zo nu en dan eens myne Werkjes met Vaerzen door den een of anderen Dichter opgezongen doorvlechten; ik zal een Werkje trachte te volvoere dat van Elk spreekt en niemand in persoon meend. (p. 1-2)

Feitelijk behandelt de schrijver allerlei liefdesgeschiedenissen, op niet zeer originele wijze.  Geleidelijk aan wordt de toon wat frivoler. Er worden hem dan wat meer roddelachtige verhalen toegestuurd, door figuren als Willem Tegenspoedt, J. Adjunct, Maria Wuft.
Opmerkelijk is overigens dat de inhoud van nr. 2 niet overeenkomt met de inhoudsbeschrijving van datzelfde nummer in de Oprechte Haerlemsche Courant van 18 oktober 1774.

Exemplaren
STCN 142332860
¶ Full text Vermakelyke Schouwtoneel

André Hanou
update 7-11-2021