Titelbeschrijving
De Herkaauwer.
Periodiciteit
Dit lemma heeft vooral betrekking op de jaren 1814 en 1815, waarin deze eerste zes afleveringen tot een ‘Eerste deel’ verzameld werden.
De oudst bekende advertentie komt voor in de Opregte Haarlemsche Courant van 27 oktober 1814, waar van ‘No. I’ een korte inhoud wordt opgegeven, met vermelding van het groene omslag en het daarop gegraveerde titelvignet. Er wordt verwezen naar nr. 249 van de Staatscourant, 24 oktober 1814.
Vermoedelijk was het blad bedoeld als tweemaandelijkse uitgave. Dit wordt op de titelpagina van deel 2, in 1816, uitdrukkelijk vermeld; ook wordt daar vermeld dat elk jaar een deel zou verschijnen. In de allereerste aflevering wordt echter nog getwijfeld of men wekelijks, maandelijks enzovoorts wil of zal kunnen verschijnen (p. 70).
Bij nr. 6 wordt aangekondigd (p. 441) dat bij het ‘tweede deel van ons tijdschrift’ gekozen zou worden voor een nieuw motto (en een meer vooruitblikkende houding); terwijl aan deze aflevering tevens een titelpagina en inhoud toegevoegd werden van De Herkaauwer, eerste deel, met het impressum van Van der Hey 1815.
Eind 1817 verdwijnt het blad. In totaal zijn er 18 nrs. verschenen, gebundeld in 3 delen.
Bibliografische beschrijving
In octavo. De eerste zes originele afleveringen (en vermoedelijk ook de latere) hebben elk een groene omslag. Aan de voorzijde daarvan vindt men naast titel, volgnummer en impressum, een afbeelding van een rustende herkauwer in een Hollands landschap (‘J. Smies inv. et del.’ en J.E. Marcus sculpsit’). Van deze kunstenaars vindt men in dit blad ook enkele andere (uitslaande) prenten, in nr. 2.
Deze eerste zes afleveringen hebben, buiten het omslag, een voorwerk van II of IV bladzijden. Afgezien daarvan loopt de paginering 1-72, 73-162, 163-228, 227[!]-294, 295-378, 379-442.
De nummeraanduiding vindt men op het omslag. De aflevering zelf heeft in het titelblok slechts De Herkaauwer, in een ‘gothische’ letter. Elk voorwerk heeft allereerst het ‘Algemeen motto van den Herkaauwer’, te weten een citaat van Horatius: ‘Jam, fides, et pax, et honos, pudorque / Priscus, et neglecta redire virtus / Audet; adparetque beata pleno / Copia cornu’. Daarna volgt een inhoudsopgave van de aflevering.
Boekhistorische gegevens
Op de omslagen van de bestudeerde afleveringen staat: ‘Te Amsterdam, bij Joannes van der Hey, 1814 [nrs. 1-2]’ en dito 1815 (nrs. 3-6).
Prijs per aflevering: ƒ 1:2 (volgens diverse opgaven in Saakes’ Naamlijst).
Medewerkers
De leidende figuur van dit blad is zonder twijfel geweest de bekende schrijver, literator en filosoof Jan KINKER (1764-1845); hoewel anderen zullen hebben meegewerkt.
Inhoud
In dit rijke blad probeert Kinker duiding te geven aan de ontwikkelingen van de geschiedenis van Nederland en Europa, in heden en verleden; zowel wereldbeschouwelijk als politiek. De teksten zijn in al deze opzichten nog steeds inhoudelijk de moeite waard, en getuigen van een bij ons zelden geëvenaarde betrokkenheid en kennis. De achtergrond is (bedaard, maar allesbehalve naïef) verlicht: vooruitgang kan en zal plaatsvinden mits voldoende inzet aanwezig is. Het ‘herkauwen’, als in de titel, is hier een vorm van bezinning, reflectie op de tijdgeest en op de staatkundige en culturele ontwikkelingen. Evenwel zeker niet als losstaand van het leven. Het tijdschrift vonkt, is ietwat spectatoriaal en rapsodisch tegelijkertijd. De brille van Kinker kan overal geproefd. Het was ‘de groene beul’ (vgl. omslag).
In Saakes’ Naamlijst vindt men de inhoudsopgave van vele nummers.
Exemplaren
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: 558 G 20-22
¶ Full text deel 1, deel 2 en deel 3
Literatuur
¶ A.J. Hanou, Sluiers van Isis. Johannes Kinker als voorvechter van de Verlichting […] (Deventer 1988), vooral deel 1, p. 318-327, en deel 2, p. 88-90.
André Hanou
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.