Hertogenbossche Courant, ’s (1814)

Titelbeschrijving
’s Hertogenbossche [Dinsdagse?] Vrijdagse Courant.

Periodiciteit
Verschenen vanaf 28 januari 1814. Vermoedelijk kwam de krant net als zijn vroege voorgangers tweemaal per week uit, op dinsdag en donderdag. Het laatst bekende nummer dateert van 4 februari 1814. Het is niet bekend hoeveel afleveringen er zijn verschenen.

Bibliografische beschrijving
In het titelblok staat het wapen van ’s-Hertogenbosch, aan weerszijden vergezeld van jaartal, volgnummer, titel en datum. De tekst is in twee kolommen opgemaakt.

Boekhistorische gegevens
Het impressum van de krant op 28 januari 1814 luidt: ‘In den Bosch, by de Wed. C.A. Vieweg en Zoon, Boekdrukkers in de Vugterstraat’. Blijkens het ‘Waarde Landgenooten’ in deze eerste aflevering was de krant voor 6 duiten verkrijgbaar; een jaarabonnement kostte ƒ 3:5.
Na het vertrek van de Franse troepen uit de stad probeerde firma Wed. C.A. Vieweg en Zoon in 1814 haar oude positie als stadscourantier te heroveren. In 1771 was de schoonvader van de weduwe begonnen met de ’s Hertogenbossche Courant, een krant die na zijn overlijden verschillende namen kreeg en die in de Bataafs-Franse tijd gedwongen in andere handen was overgegaan. In 1814 was de firma Elias Lion en Zonen drukker en uitgever van respectievelijk het Staatkundig Dagblad van de Rhyn-Monden, het Dagblad van het Departement der Monden van den Rhyn en het Dagblad der Provincie Braband.
De greep naar het courantierschap door weduwe Vieweg in 1814 liep op niets uit. Wijlen haar man, Christiaan August Vieweg junior, die met zijn moeder ook al een firma Wed. C.A. Vieweg en Zoon had gevormd, was in 1801 overleden. Zelf was ze hertrouwd (met boekverkoper Willem van Poor) en zal in de ogen van het Bossche stadsbestuur weinig rechten meer hebben kunnen doen gelden als aangetrouwd lid van de familie Vieweg.
Wie dat wel kon, was haar zwager Carel Lodwijk Vieweg. Hij was in 1814 met de ’s Hertogenbossche Stads-Courant begonnen en kon als rechtstreekse nazaat van de familie Vieweg meer rechten doen gelden. Zijn krant hield echter reeds in januari 1816 op te bestaan.

Relatie tot andere periodieken
Nr. 1 van deze ’s Hertogenbossche Courant begon net als het concurrerende Staatkundig Dagblad van de Rhyn-Monden op 28 januari 1814. Sterk concurrerend was ook de ’s Hertogenbossche Stads-Courant (1814-1822) van Carel Lodewijk Vieweg.

Exemplaren
¶ ’s-Hertogenbosch, Stadsarchief (microfiche).

Literatuur
¶ Rutger de Graaf, ‘Voor ieder wat wils. Journalistieke genres in Bossche kranten en pamfletten 1813-1899’, in: TS. Tijdschrift voor tijdschriftstudies, nrs 23-24 (2008), p. 4-20 
¶ René Vos, ‘Ministerieel maatschappelijk modern. De ontwikkeling van de 19e eeuwse pers in drie etappes’, in: A. Vos (red.) Dagblad! Dag blad? (‘s- Hertogenbosch 2005)
¶ Aart Vos en J. Bosmans, ’s-Hertogenbosch. De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (Zwolle 1997), p. 135, 136, 224 
¶ René Kok, ‘Over Bossche couranten’, op de website van de Vereniging van Kranten- en Tijdschrift Verzamelaars (vktv.nl, d.d. 18-10-2010)
¶ P. Hollenberg, ‘’s-Hertogenbosch als perscentrum’, in: Varia Historica Brabantica 4 (1975), p. 165-238

Rietje van Vliet
update 5-7-2023