Titelbeschrijving
De Honig-Bije in Prosa.
Periodiciteit
Er zijn hiervan 89 afleveringen bekend. De eerste aflevering opent met de mededeling dat ‘dit Weeklyks Blad’ zijn naam ontleent aan een bloemlezing poëzie met diezelfde naam. Wat niet correspondeert met 89 weken, is het feit dat op alle titelpagina’s van de 4 delen waarin dit blad verzameld is, het jaar 1773 is vermeld, terwijl zich in het derde deel een nr. 53 bevindt, met daarin een beschouwing over het begonnen nieuwe jaar.
Toch zijn alle delen al in 1773 verschenen, blijkens een advertentie in de Leeuwarder Courant van 25 december 1773. De afleveringen moeten dus een hogere dan wekelijkse frequentie hebben gehad; of: het betreft vier om de drie maanden verschenen afleveringen met telkens daarin een verzameling ‘weekbladen’.
Meer dan 89 nummers zullen niet verschenen zijn, aangezien na het laatste nummer een register op de vier delen is opgenomen.
Bibliografische beschrijving
In octavo. De delen bevatten volgens opgave op de respectievelijke titelpagina’s: ‘Van No. 1. tot No. 23.’; Van No. 24. tot 44.’; ‘Van No. 45. tot No. 67.’; Van No. 68. tot No. 89′.
De toegevoegde titelpagina’s hebben naast titel, opgave van deel en aantal nummers, een vignet: het boekdrukkersmerk van Ferwerda. In een door guirlandes omgeven landschap ziet men: de opkomende zon, een zonnebloem, een zaaier. Het bijbehorende legendum luidt: ‘Op hoope’.
Elke aflevering bevat 8 pagina’s. Er is geen enkel soort paginanummering aanwezig. Het titelblok geeft, na ‘Honig-Bije’, een nummeraanduiding (die is bij de nrs. 1-5, en ook nog later soms, met de pen ingevuld) en onderwerpsregel. Ook binnen de afleveringen wordt bij het begin van een nieuw vertoog soms de titel ‘Honig-Bije’ opnieuw afgedrukt.
Boekhistorische gegevens
Titelpagina’s: ‘Te Leeuwarden, By Abraham Ferwerda, 1773’. De advertenties in de Leeuwarder Courant noemen echter A. Ferwerda en G. Tresling als uitgevers. De advertentie van 25 december, alsook latere advertenties, noemen als verkooppunten: ‘En zyn te bekomen by F. van der Plaats te Harlingen, Ippinge Franeker, Sneek Zeilstra, Dockum Schuil’.
De prijs moet ƒ 4:10 geweest zijn, blijkens een advertentie 4 april 1774, waar de prijs van dat bedrag verlaagd wordt naar ƒ 2.
Medewerkers
Het NNBW (deel 3, kolom 398) meldt dat Abraham FERWERDA (1716-1783) zelf het blad redigeerde. Hij was uitgever en boekhandelaar te Leeuwarden.
Het is niet duidelijk of dit blad uitsluitend een bloemlezing is uit buitenlandse tijdschriften. Vooral in deel 1 en 2 komt soms een bronvermelding voor: ‘uit het Hoogduitsch’ (vaak), ‘uit het Engelsch’, ‘The World 6 jan. Nr. 157’, ‘Magazin’, ‘The Connoisseur nr. 73’, A.D.R. Magazin’. Daarnaast worden onder de vertogen soms initialen aangetroffen: F., H., E.F.G.H., V.N., S.P., J.S., en T. Deze zouden Nederlandse medewerkers kunnen zijn.
Inhoud
Zoals ‘uit de Lekkernijen, welke die Beesjes [bijen] uit allerlei Kruiden en Bloemen zoeken, de voornaamste zoetigheden voortkomen’, zo vindt men hier belangrijke zedekundige verhandelingen in proza, meldt het voorbericht. Deze zijn vooral spectatoriaal van aard, betreffend deugd en ondeugd. Zij hebben vaak een maatschappelijke component: ‘Over de Nieuw-Jaars-Complimenten’; ‘Over de hedendaagsche Spreek-manieren’; ‘Over de Verdorvenheid der Dienstboden’; Over de ziekte in de Moden’; ‘Ydelheid der Geneeskunde’; ‘Beklaaglyk noodlot der Onegte Kinderen’; ‘Nuttigheid van het Leezen’; ‘Lof der Banqueroetiers’; Van de Praat-ziekte en Middelen om die te genezen’.
De Honig-Bije in Prosa is een vervolg op de niet als periodiek uitgegeven bloemlezing De Honig-Bije, waarvan de 6 delen verschenen van 1765 t/m 1771.
Exemplaren
¶ Leiden, Universiteitsbibliotheek: 1224 F 7-8
André Hanou
