Janus Boer (1801)

Titelbeschrijving
Janus Boer. 

Periodiciteit
Voor nr. 1 van dit ‘weekblad’ wordt geadverteerd in de Haagsche Courant van 10 oktober 1801. In december 1801 zijn volgens Saakes 6 nrs. verschenen.

Bibliografische beschrijving
In octavo.
Het motto van nr. 1 is ‘Ikke ben ikke’, aldus Saakes’ Naamlijst van november 1801 (p. 275). In december 1801 (p. 286) heeft hij dit motto echter weggelaten.

Boekhistorische beschrijving
Saakes noemt bij het eerste nummer als uitgever: B.A. Fallée, te Den Haag. Bij nr. 6 zegt hij echter dat het blad compleet (6 nrs.) verkrijgbaar is bij P.H. Trap, te Leiden.
De advertentie in de Haagsche Courant van 10 oktober 1801 noemt de volgende verkoopadressen:

te Amsterdam by v.d. Kroe, Wynants, v.d. Burg, Saakes, enz. Haarlem Wed. v. Brussel, Leyden Trap, Pecker, v. Thoir, enz. Delft Wiegman, Regeer, Rotterdam Vis, v. Santen, Hofhout, Cornel, Erven Bal, Demelinne en Den Haag v. Drecht, Leeuwestein, Fallee, Hoogstraaten enz. en voorts door de geheele Bataafsche Republiek by de meeste Boekverkopers.

Medewerkers
Waarschijnlijk heeft Bernardus BOSCH (1746-1803) meegewerkt aan Janus Boer, zoals hij ook de belangrijkste redacteur was van andere ‘jani’, zoals Janus Janus-Zoon (1800-1801) en de Heer Janus Janus-Zoon (1801-1802).
Bosch was radicaal democraat in hart en nieren. Ooit begonnen als predikant in Diemen, maar nadat zijn positie als voorganger onmogelijk was geworden, maakte hij naam als broodschrijver en later ook politicus.
Als unitaris werd hij na de staatsgreep van januari 1798 voorzitter van de Constituerende Vergadering, maar na de tweede staatsgreep in dat jaar, juni 1798, raakte hij zijn functies kwijt en werd hij gevangen gezet. Toen hij vrij kwam, was zijn politieke rol voorgoed uitgespeeld. Op enig pensioen kon hij niet rekenen; tijdens zijn laatste levensjaren was het armoe troef en moest hij van de pen leven.
Bosch was steeds goed geïnformeerd, zo blijkt bijvoorbeeld uit het proces voor het Hof van Holland (mei/juni 1801) tegen een van zijn mogelijke informanten. 

Inhoud
Radicaal republikeins blad, zo blijkt onder meer uit de genoemde advertentie in de Haagsche Courant. Deze meldt over nr. 1 dat hierin ‘de Heer JANUS JANUS-ZOON en zyn ORANGE VROUWTJE hun gerechte portie zullen hebben’.

Relatie tot andere periodieken
Indien Saakes’ verwijzing naar Trap als verkoper of uitgever juist is, dan lijkt het erop dat er inderdaad verband bestaat met de bladen Janus Janus-Zoon en De Heer Janus Janus-Zoon. Die waren namelijk eveneens bij Trap verkrijgbaar. Er lijkt een (fictieve?) oppositie geschapen te zijn tussen de Heer Janus Januszoon en Janus Boer. Zie bijvoorbeeld nr. 26 van Heer Janus Janus-Zoon (22 oktober 1801).

Exemplaren
Geen exemplaar bekend.

Bronnen
¶ Bernardus Bosch, ‘Leevens-schets’, in: idem, Gedichten van Bernardus Bosch, en Leevens-schets van den Dichter, deel 3 (Leiden 1803), p. 329-330.

Literatuur
¶ Rietje van Vliet, ‘De succesformule van Heer Janus Janus-Zoon (1801-1802). Bernardus Bosch als lijstenmaker’, in: Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman 43 (2020), p. 147-164
¶ Bart Verheijen, Nederland onder Napoleon. Partijstrijd, identiteit en natievorming tussen 1801-1813 (Nijmegen 2017)
¶ Niek van Sas, ‘De Republiek voorbij. Over de transitie van republicanisme naar liberalisme’, in: Frans Grijzenhout e.a., Het Bataafs experiment. Politiek en cultuur rond 1800 (Nijmegen 2013), p. 65-102
¶ Pieter van Wissing, ‘De voetstappen van den onsterfelijken Grijsaart’. Janus en zijn opvolgers (1787-1802)’, in: Tijdschrift voor tijdschriftstudies nr 20 (2006), p. 6-16.

André Hanou
update 3-2-2021