Keezensocieteit (1794-1795)

Titelbeschrijving
De Keezensocieteit; of Weekblad voor den gemeenen Man en Boer: Dat is te zeggen, Voor de nuttigste classe van Menschen.

Periodiciteit
Nr. 1 van dit zaterdags weekblad verscheen op 15 november 1794. Hoeveel afleveringen het licht hebben gezien, is onduidelijk. Volgens de ‘s Hertogenbossche Vaderlandsche Courant van 13 maart 1795 waren er in ieder geval 18 nrs. De advertentie op 30 juni 1795 noemt als totaalprijs 26 stuivers, hetgeen (gezien de stuksprijs) doet vermoeden dat er 26 nrs. hebben bestaan.

Bibliografische beschrijving
In octavo.

Boekhistorische gegevens
Uitgegeven door Wed. G.A. Vieweg en Zoon uit ’s Hertogenbosch. Het blad was volgens de ‘s Hertogenbossche Vaderlandsche Courant van 11 november 1794 ook verkrijgbaar bij J.C. Vieweg in Tilburg. Later wordt tevens A.B. Saakes uit Amsterdam als verkoopadres genoemd.
Prijs per aflevering: 1 stuiver.

Medewerkers
Schrijver was de van oorsprong Delftse plateelbakker Gerrit PAAPE (1752-1803), journalist en (satirisch) broodschrijver, die zich in 1794 vestigde als secretaris en spin doctor van generaal Daendels in Oostende en later in Den Bosch. Hij staat te boek als radicaal patriot. Tijdens zijn werkzaamheden voor de Keezensocieteit was hij ook redacteur van de ‘s Hertogenbossche Vaderlandsche Courant.

Inhoud
Volgens de advertentie in de ‘s Hertogenbossche Vaderlandsche Courant van 11 november 1794 is het blad 

op een vrolyken en leerzaamen trant geschreeven [en behelst het alles] wat de burgers van dorpen en steden, het zy armen en ryken, nodig hebben, om ten vollen overtuigd te worden, dat de zegepraal der Franschen, de zeepraal der vryheid, der vaderlandliefde en der menschlievendheid is.

De Keezensociëteit is een opiniërend tijdschrift waaruit een sterke Franse gezindheid spreekt. Het volkse karakter uit zich onder meer in samenspraakjes, waarin de sprekers ongehinderd commentaar leveren op actuele gebeurtenissen. Advertenties in de ‘s Hertogenbossche Vaderlandsche Courant geven een specifieke indruk van de inhoud van het blad:

¶ Nr. 3 bevat het vervolg op de ‘regthartelyke brief aan haare D.H. Mevrouwe Princesse van Oranje; alsmede iets van Municipalen, welken niet zyn zo als ze behooren’ (2 december 1794).
¶ In nr. 4 worden ‘de zonden der Municipalen, welken niet zo zyn als ze behooren, met natuurlyke kleuren afgeschilderd en naar verdiensten bestraft’ (9 december 1794). 
¶ In nr. 5 gaat de ‘waarheidspreekende Kees’ openhartig voort met deze verhandeling tegen de regenten (12 december 1794). 
¶ In nr. 6 vindt men ‘een egt tafereel van den tegenwoordigen toestand der patriottische zaaken, in de zeven Provincien, onder de helsche regeering van willem den vyfden, den verwoester van zyn vaderland’ (19 december 1794).
¶ Nr. 7 biedt een ‘vervolg van het egt en naauwkeurig verhaal van den tegenwoordigen toestand der Hollandsche zaaken, als mede een bewys dat God zelf de egaliteit heeft ingevoerd. Ook nog iets van witte en zwarte menschen’ (26 december 1794).
¶ Nr. 9 gaat over ‘Willem en Willemyntje, of vorstelyke knorparty; Republikeinsch klugtspel; met zang en dans. Deze klugt gaat eerstdaags op een groot vaderlandsch toneel gespeeld worden’ (9 januari 1795).
¶ In nr. 15 staat een ‘volleedig betoog, dat de Franschen niet slegts een Godsdienst hebben, maar wel een Godsdienst gebouwd op het gezond verstand, en strookende met het heilig Euangelie’ (20 februari 1795).
¶ Nr. 17 bevat een ‘naauwkeurig tafereel van het vieren van den Decadi of fransschen zondag’ (10 maart 1795).
¶ Nr. 18 behelst een ‘vrolyk Tafreel van den franschen scheid brief, of het gelukkige middel waardoor eene goede vrouw, van een kwaad man en een goed man van eene kwaade vrouw zonder schaade of schande, verlost kan worden’ (13 maart 1795).

De advertentie van 30 juni 1795, waarin het blad als geheel wordt aangeboden, somt de onderwerpen nog eens op:

In dit Werkje word een yder die het verdient onbeschroomd de waarheid gezegt, als, een brief aan een Princes. Aan de Municipaalen, welke niet zyn zo als ze behooren. Berigt over Holland onder het voorig Bewind. Schuldbekentenis van Willem. Willem en Willemyntje, of de Vorstelyke Knorparty. De Citoyens in ’s Bosch, Klugtspel. Over de Feestviering der Franschen. De Decadi, Opera. De Franschen Hemel enz. enz.

Exemplaren
¶ ’s-Hertogenbosch, Stadsarchief (Erfgoed ’s-Hertogenbosch): Collectie kranten, inv. nr.  1905 (nrs. 1-3)

Literatuur
¶ Peter Altena, Gerrit Paape (1752-1803). Levens en werken (Nijmegen 2012), p. 416
¶ Peter Altena, ‘”Gansch Nederland luisterde”. Gerrit Paape als journalist in Den Bosch (1794-1795)’, in: ‘s-Hertogenbosch. Driemaandelijks tijdschrift over de geschiedenis van ‘s-Hertogenbosch 2 (1994), p. 136-143

Rietje van Vliet