Klugtige Doch teffens niet Onleerzaeme Samenspraeken (1748)

Titelbeschrijving
Klugtige Doch teffens niet Onleerzaeme Samenspraeken, in Rotterdam, Dordrecht, Delft En in andere Hollandsche Steden (zedert de Verkiezing en aen stelling van zyne Hoogheid den Prins van Oranje, tot Stadhouder enz.) voorgevallen in de Openbare Coffy-, Wyn- en Bierhuyzen enz. tussen Persoonen van veelerley Rang, Beroep en Humeur.
¶ Titels afzonderlijke afleveringen:

  • Nr. 1: Eerste Samenspraek van een Rotterdamsch Gezelschap onder ’t Zeyltje, op de Maeze
  • Nr. 2: Tweede Samenspraek zynde een Buurpraetje op den Schotsendyk te Rotterdam, tussen Belie Goedhals, Clasyn van Effen, Tryn Mansvelt en Annemie de Haen, Harmen Welbelezen van Overyssel. En Jan de schoenlapper Amsterdammer
  • Nr. 3: Het Vervolg der Tweede Samenspraek Nevens een Toevallig gesprek tussen een Oud Regent en een Menniste Leraar door een Smousje te Amsterdam aen de Wezepper Poort beluystert.

Periodiciteit
Van deze wekelijkse donderdagse Samenspraeken zijn niet meer dan 3 nrs. bekend. Hoewel deze als locatie slechts Rotterdam en Amsterdam hebben (dus minder locaties dan in de titel wordt vermeld), en in nr. 3 verwezen wordt naar een vervolg, lijkt het toch daarbij gebleven te zijn. Dit verklaart ook het bestaan van een voorwerk met titelpagina.

Bibliografische beschrijving
Blad in kwarto (IV plus 24 doorgenummerde pagina’s). Het voorwerk heeft behalve de titelpagina een in plichtmatige bewoordingen gestelde ‘Inleyding’. Elke aflevering telt 8 bladzijden.

Boekhistorische gegevens
Colofon nr. 1:

Verwagt toekomende week een vrouwluy praetje op den Schotsendyk te Rotterdam; en gelieft te weeten dat men by vervolg van Donderdag tot Donderdag deze klugtige Samenspraeken, ter grootte van één blad en ten pryze van een en een halve stuyver zal uytgeven; te Rotterdam by G. van Rooyen, A. van Eyk, en C. Lubeek, Dort van der Vyle, Delft Grauwenhaen, ’s Hage van Balen, Leyden Honkoop, Haarlem Mashoorn, Amsterdam Esvelt en Huysteen, Utrecht J.S. Bosch, Gorinchem Goetzee, Schoonhoven Stersenbach, Gouda Bellaert, Schiedam Muys, Briel Verhel, Middelburg Callingsvelt.

In de colofon van nr. 3 zijn hier Crajenschot (Amsterdam) en Kanneman (Bommel) aan toegevoegd.

Inhoud
De onbekende auteur geeft op zeer goede manier – hij heeft bijzonder veel taalgevoel – de gesprekken weer na het besluit van de Staten van Holland (4 mei 1748) de prins van Oranje tot stadhouder te verheffen. In nr. 1 laat hij de Rotterdamse burgerij aan het woord, in nr. 2 vooral het Rotterdamse oranjegajes. Nadien schetst hij figuren uit diverse milieus. Bij alle enthousiasme bespeurt men enige ironie. Die wordt zichtbaar bijvoorbeeld in de levendige beschrijving van oranje wimpels die, ter grootte van een vlag, aan de hoeden zijn bevestigd.

Exemplaren
STCN 156704331
Full text

André Hanou