Leerzame en Vermaeklijke Natuur- en Huishoukundige Bibliotheek (1790-1792)

Titelbeschrijving
Leerzame en Vermaeklijke Natuur- en huishoukundige bibliotheek. Bestaende in eene Verzameling van Natuur- Genees- Schei- Starre- Landbouw- Huishoukundige en andere Stukken, tot Kunsten en Wetenschappen betreklijk, als mede van nieuwe uitvindingen.

Periodiciteit
Onregelmatig verschenen periodiek dat blijkens de advertentie in de Oprechte Haerlemsche Courant van 2 oktober 1790 al in 1790 is uitgekomen. In Saakes’ Naamlijst komen de nrs. 2-4 in 1791 voor (mei en augustus 1791), de nrs. 5-7 in 1792 (februari, mei en augustus). Aangezien in de voorhanden uitgave niet meer dan 7 afleveringen zijn gebundeld, mét een bladwijzer, zal er na nr. 7 inderdaad niets meer verschenen zijn.

Bibliografische beschrijving
De uitgave in octavo bevat IV (titelpagina en ‘Bericht’) + 646 pagina’s (soms foutief genummerd). De zeven afleveringen zijn slechts herkenbaar aan de verkorte titel en lopen 1-96, 97-180, 189-280, 281-370, 371-462, 463-554, 554-626. Daarna volgt nog een ‘Algemeene bladwyzer’ (p. 637-646).

Boekhistorische gegevens
Titelpagina: ‘Te Rotterdam, Bij A. Bothall, Boekverkooper, 1790’.
De prijs was, volgens opgave bij Saakes, steeds: 10 stuivers.

Medewerkers
Volgens het bericht wilde men graag bijdragen van Nederlanders ontvangen, maar of die er geweest zijn, valt niet te constateren.

Inhoud
Het Bericht meldt: ‘De volgende Stukjes zijn overgenomen uit de Bibliothèque Physio-Economique, waervan in Frankrijk jaerlijks, ten minste, een deel wordt uitgegeven, en met veel graegte gelezen’.
Men wil daarom ‘van tijd tot tijd een bundeltje, in grootte aen dit gelijk, uitgeven, en de stukken, die zulks vereisschen, met platen ophelderen’. Van die platen geen spoor. Wel vindt men, verdeeld over rubrieken met het opschrift Natuurlijke historie (soms: Natuurkunde), Geneeskunde, Vroedkunde, Scheikunde, Starrekunde, Schrijfkunde, Landbouw, en Huishoukunde, allerlei interessante wetenswaardigheden op die terreinen. Die hebben vaak enig praktisch belang, maar soms in het geheel niet.
Voorbeelden: ‘Bericht wegens eene jonge Negerin, die gezegd wordt Melk te hebben, zonder dat zij bevrucht is geweest’; ‘Voordeelen van het licht, of lemmet der lampen, met een gekleurd glas te omringen, waerdoor dezelven meer licht geven’; ‘Laersen of schoeisel, om in eene slikkerige Stad, te voet, bezoeken afteleggen’; ‘Middelen, in het werk te stellen, wanneer de klederen en versierselen der vrouwen vlam vatten’.

Exemplaren
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: 813 D 1
Full text

André Hanou