Maendelike Portugeese Mercurius (1663)

Titelbeschrijving
An. 1663. Num.1Maendelike Portugeese Mercurius Zijnde een Waerachtigh verhael van den Oorlog tusschen Portugael en Castilien. 

Periodiciteit
De datering wordt vermeld op de titelpagina: ‘Begint met het Iaer 1663. Januarius’. Hoeveel afleveringen er van dit maandblad zijn verschenen, is niet bekend. Sautijn Kluit noemt slechts de nrs. 2 en 3.

Bibliografische beschrijving
De mercuur bevat 8 pagina’s in kwarto. De titelpagina wordt opgesierd met een klein titelvignet.

Boekhistorische gegevens
Het impressum luidt: ‘In ’s Gravenhage Voor Hendricus Hondius Boeck en Konstverkooper woonende in de Hofstraet, na de Copie gedruckt tot Lisbona by Henrique Valente de Oliveira, Drucker van zijn Majesteyt van Portugael’.

Medewerkers
De auteur van het origineel, de Mercurio Portuguez com as novas de guarra entre Portugal & Castella (Lissabon, Henrique Valente de Oliveira 1663-1667) is de rechtsgeleerde polygraaf António DE SOUSA DE MACEDO (1606-1682). In de jaren 1650-1652 was hij Portugees ambassadeur in de Republiek. Hij wordt algemeen beschouwd als de eerste journalist van Portugal.
De vertaler is niet bekend maar het is goed mogelijk dat Hondius zelf ervoor tekende. Hondius verbleef in de jaren veertig in Brazilië en heeft meer dan vijf jaar in gevangenschap doorgebracht in de buurt van de Allerheiligenbaai, bij Salvador. Hij moet daarom het Portugees als tweede taal hebben beheerst.

Inhoud
Nederlandse belangstelling voor Portugese thema’s kan worden verklaard uit het feit dat de Republiek in de zestiende en zeventiende eeuw voortdurend in strijd was met Portugal om de hegemonie op zee. Pas in 1661 heeft de Republiek de Portugese rechten op Brazilië en Angola erkend. Ook de vestiging van vele Sefardische joden deed de ogen zich richten op Portugal. Bovendien was nieuws uit een vrij Portugal, dat van 1640 tot 1668 in een strijd om onafhankelijkheid van Castilië (Spanje) verwikkeld was, uitermate van belang voor de Nederlandse handel.

Exemplaren
STCN 33944889X (nr. 1)
¶ Full text nr. 2 en nr. 3

Literatuur
¶ E.F. Kossmann, De boekhandel te ’s Gravenhage tot het eind van de 18de eeuw (Den Haag 1937), p. 187
¶ W.P. Sautijn Kluit, ‘De ’s Gravenhaagsche courant’, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 1875, p. 10.

Rietje van Vliet