Miscellanea of Mengelstoffe (1699-1702)

Titelbeschrijving
¶ Titel verzameluitgave van 1702: Miscellanea of Mengelstoffe, Van de meeste en merkwaardigste voorvallen deses tijds, met Historische, Politique, En andere Reflexien Daar toe nodig. 
¶ Mogelijk kwam het blad oorspronkelijk echter uit met de titel zoals nog te vinden is in het titelblok van de eerste twee afleveringen: Miscellanea dat is Keurstoffe, ofte Mengelmoes Van verscheide voorvallen, aanmerkingen of geschiedenissen, by de Observateurs der tijden of niet geobserveert, of ten minsten niet aangeroert, doorgaans op de jegenwoordigen tyden, en der zelver staat gepast, verrijkt met Politicque en Historische Consideratie. Deze titel wordt in de latere afleveringen ingekort. Voor deze titel pleit ook bestaan van de heruitgave met die laatste titel (zie hieronder).

Periodiciteit
Het meest waarschijnlijk is dat dit blad, waarvan zes afleveringen (‘delen’) bekend zijn, begonnen is in 1699 en geëindigd is in 1702.
Omdat nr. 5 reageert op de dood van Willem III (d.d. 19 maart 1702), zou geconcludeerd kunnen worden dat het blad elk half jaar verscheen. Kossmann zag echter een advertentie voor ‘drie delen’, in de Leydse Courant van 3 februari 1702. Misschien waren dit delen waarin twee hafjaarsafleveringen tot een jaardeel bijeengevoegd waren. Vreemd blijft ook de opmerking in nr. 2 dat ‘deel 1’ enkele weken eerder het licht zag (p. 89).
Dat het blad wel wat onregelmatiger kon uitkomen, blijkt ook uit een opmerking op p. 320: de Miscellanea hebben te veel stof en de volgende aflevering zal wat vroeger uitkomen.

Bibliografische beschrijving
Uitgave in octavo. Het geheel is doorgepagineerd 1-478 (waarbij de titelpagina’s soms wel, soms niet meegeteld zijn). De afzonderlijke afleveringen zijn gepagineerd 1-88, 89-166, 169-242, 243-322, 323-400 en 401-478. Een register op het geheel: p. 470-478. De eerste aflevering heeft een voorwerk van IV pagina’s (titelpagina, ‘Aan den leser’).

Boekhistorische gegevens
Titelpagina’s van alle afleveringen uit ‘1702’: ‘In ’sGravenhage, By Engelbrecht Boucquet Boekverkooper in de Halstraat, in de Waarheyd, 1702’.
Van nr. 1 verscheen in 1699 te ’s Gravenhage bij Engelbregt Boucquet een heruitgave: Miscellanea dat is Keurstoffe, ofte Mengelmoes Van verscheide voorvallen, aanmerkingen of geschiedenissen, by de Observateurs der tijden of niet geobserveert, of ten minsten niet aangeroert, doorgaans op de jegenwoordigen tyden, en der zelver staat gepast, verrijkt met Politicque en Historische Consideratie. 

Medewerkers
De auteur is de verder onbekende C.H., blijkens de heruitgave van nr. 1. Hij zegt geboren te zijn in Lusiana/Fribourg/Eleutheropolis (p. 2).
Een T.T. is de auteur van een lange poëtische ontboezeming, wanneer Willem III overleden blijkt (p. 360-361).

Inhoud
Volgens het ‘Aan den leser’ is het de bedoeling onbekender nieuws te geven en te behandelen op een ander soort manier dan gebruikelijk is. Doorgaans is het ‘ennuieux, en in desen tijd by na walgelijk altyd Serieus te schryven, en inderdaad ridicul doorgaans plaisant te zyn’. De schrijver probeert dus een middenweg te zoeken.
De stijl lijkt enigszins op die van Hendrik Doedijns, naar wiens Haegse Mercurius  (1697-1699) trouwens verwezen wordt (p. 16). Het nieuws wordt hier echter veel serieuzer gebracht, in soms lange passages. Het wemelt van verwijzingen naar de klassieken. De auteur leest de contemporaine periodieken aandachtig – op p. 221 gaat hij bijvoorbeeld in op de Boekzaal van september-oktober 1701 – en ook nieuwe historische publicaties hebben zijn interesse. De politieke sympathie lijkt te liggen bij Oranje. De dood van Willem III treft hem zeer.

Exemplaren
STCN 302367209
Full text

Literatuur
¶ E.F. Kossmann, De boekhandel te ’s-Gravenhage tot het eind van de 18e eeuw (’s-Gravenhage 1937), p. 39.

André Hanou