Modese Groltrompetter (1741)

Titelbeschrijving
De Modese Groltrompetter, Blasende Jok en Ernsttonen in dicht en ondicht.

Periodiciteit
Van dit maandags weekblad zijn slechts 9 nrs. bekend, lopend vanaf 9 januari 1741 t/m 6 maart 1741.

Bibliografische beschrijving
Iedere aflevering bevat 8 pagina’s in kwarto, met doorlopende paginanummering.

Boekhistorische gegevens
Blijkens het colofon van nr. 1 is het blad gedrukt te Amsterdam en kon het op een kleine twintig plaatsen gekocht worden:

De GROL-TROMPETTERis te vinden, te Amsterdam, by PIETER BASTIAANSE, Boekverkooper op de hoek van de Stilsteeg en Agterburgwal. Haarlem van Lee, J. Bosch. Leiden Kallewier, C. Visser. ’s Hage J. vander Cloot. Delft Boitet. Rotterdam Beman, Losel, Smithof. Gouda Staal. Dort van Braam. Middelburg Meercamp. Enkhuizen Callenbag. Hoorn Duyn. Alkmaar van Beyeren, Hoolwerf. Utrecht Besseling, Visch. Zutphen van Hoorn. Sardam Ketel.

Medewerkers
De auteur is Hermanus VAN DEN BURG, volgens een terechte toeschrijving door De Blauw (1975). Reeds in nr. 1 wordt gemeld dat bekenden van de auteur ook bijdragen zullen leveren:

vele van myne goede vrienden [hebben] my belooft van tyd tot tyd nieuwe stukjes voor my te zullen componeren, en my franco [te] doen toekomen door ’t Canaal van myn Boekverkooper Pieter Bastiaanse. (p. 1)

Die bijdragen werden blijkbaar persoonlijk aan huis bezorgd: ‘Dit Versje is onder des Drukkers deur heen gestooken’ (p. 3). Desondanks is niet bekend wie deze helpers zijn geweest.

Inhoud
Het blad bedoelt nieuws te geven, maar vooral in de vorm van commentaar op het reeds bekende nieuws; op een wijze die ‘ten voornaamste zal tragten te vermaaken en de Lever te doen schudden, dat vry wat is te zeggen, in een tyd, dat men van door geheel Europa niets hoort dan van Bekommeringe en Elende’ (p. 1). Dat laatste houdt verband met de Oostenrijkse Successie-oorlog (1740-1748), die ruim aan de orde komt.
Naast het opgevrolijkte nieuws vindt men gedichten die zelf ook vaak weer een soort lopend commentaar op het nieuws zijn. Alles gebeurt nog steeds volgens de oude formule die Doedijns ooit in zijn Haegse Mercurius (1697-1699) gebruikte. Het geheel geeft blijk van een zelfstandige, niet aan publieke kerk of staat gelieerde blik op het wereldgebeuren. Mededogen met de slachtoffers van alle ellende (oorlog, honger) is echter ruimschoots aanwezig. Het blad heeft veel aandacht voor alledaagse zaken (prijzen van voedsel, belasting op jenever). De stijl is navenant: ietwat volks. Desondanks heeft de schrijver bewondering voor allerlei ‘hoge’ literatoren, zoals Vondel en Voltaire.
Er is geen eenduidige verklaring van de titel mogelijk. Wordt er nieuws gebracht (getrompetterd), zoals ooit de verovering van Grol (1627) gevierd werd? Wordt (tevens) verwezen naar het grollige, koddige, humoristische aspect van het nieuws? Is een trompetter hier bedoeld als degene die op markten, eventueel vanaf een theater, nieuws uitbazuint?

Exemplaren
STCN 303981962

Literatuur
¶ A.J. Hanou, ‘De Modese Groltrompetter (1741)’, in: Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman 22 (1999) 1, p. 32-44.

André Hanou