Naamlijst van Nederduitsche Boeken (1790-1848)

Titelbeschrijving
¶ Naamlijst van Nederduitsche Boeken, als mede van Fransche en Latijnsche Werken, Oratien, Dissertatien, Konstprenten, Pourtraitten, Landkaarten, enz. geduurende de jaaren […] in ons Vaderland uitgekomen.
¶ Titel vanaf deel 5: Naamlijst van uitgekomen Boeken, Kaarten, Prentwerken, enz.
¶ Titel per aflevering: Lijst van nieuw uitgekomen Boeken in Januarij, 1790 [enz.].

Periodiciteit
De Naamlijst verscheen van januari 1790 t/m 1848 (incl. het Supplement uit 1835).
Gedurende de eerste vijf maanden verscheen de Naamlijst maandelijks, vanaf juni 1790 was de frequentie eenmaal per veertien dagen. In de 19e eeuw was er weer sprake van een maandelijkse frequentie.
De delen zijn als volgt gebundeld: deel 1 over 1790-1793 (1794), deel 2 over 1794-1798 (1799), deel 3 over 1799-1803 (1804), deel 4 over 1804-1808 (1809), deel 5 over 1809-1813 (z.j.), deel 6 over 1814-1818 (z.j.) etc.
Onder het Franse bewind hield de Naamlijst na november 1811 op te bestaan om in 1814 weer verder te gaan. Saalmink (1993) meldt dat de Naamlijsten van december 1811 t/m maart 1812 alsnog zijn verschenen in 1814. De Naamlijsten van april 1812 t/m december 1813 verschenen als een provisorische verzamellijst in 1820.

Bibliografische beschrijving
Iedere aflevering telt 4 doorgenummerde pagina’s in octavo; vanaf januari 1806 is de omvang verdubbeld en telt een aflevering 8 pagina’s. De provisorische verzamellijsten uit 1812-1813 hebben een andere samenstelling. 
Jaarlijks verscheen een titelpagina en een register. Alleen de delen 1 t/m 4 hebben een titelvignet: Minerva met uil en lans, staand voor een boekenkast. De registers van deel 1 t/m 5 hebben per hoofdrubriek een apart alfabet; vanaf deel 6 zijn de registers alfabetisch. Sommige jaardelen bevatten ook een voorwoord. Iedere vijf jaar verscheen er een cumulatief register. 
Blijkens onder meer de Oprechte Haerlemsche Courant van 12 januari 1792 verschenen er ook een gratis aanhangsels met ramsj, ‘zynde een opgave van oude Boeken, die tot verminderde Pryzen worden aangeboden &c.’. 

Boekhistorische gegevens
Impressum deel 1-4: ‘Te Amsteldam, Bij A.B. Saakes’. 
Van 1820 t/m 1824 is Haagse boekverkoper S. de Visser de uitgever; daarna wordt dat C.J. Schleijer te Amsterdam.
Het was De Visser die in 1820 zorgde voor de inhaalslag met betrekking tot de afleveringen april 1812 t/m december 1813. Dit verklaart de afwijkende impressa van de titelpagina’s en de colofons van de afleveringen. Bij de editie De Visser staat ook vermeld: ‘Gedrukt voor rekening van de Vereeniging ter bevordering der belangen van den Nederlandschen Boekhandel’. Kloek (1993) noemt het bedrag van ƒ 2000 waarvoor de Vereniging de rechten van de Naamlijst heeft overgenomen.
Prijs per aflevering: 1 stuiver.

Inhoud
Dit periodieke werk is in zekere zin de opvolger van het Naamregister of Verzaameling van Nederduytsche boeken, die zedert de jaaren 1640. tot 1741. zyn uitgekomen. Dit naslagwerk was in 1743 uitgebracht door de Leidse boekverkoper Johannes van Abkoude. In 1761 publiceerde de Hagenaar Hendrik Scheurleer Fz zijn Almanach der boekverkoopers, drukkers, en binders, met daarin een lijst boeken die in 1760 zijn verschenen. Het initiatief werd niet voortgezet. Wel verscheen er in 1773 een geactualiseerde uitgave van het Naamregister, in 1788 gevolgd door een derde editie bij de Rotterdammer Reinier Arrenberg.
Bij aanvang van de tweede jaargang geeft Saakes in de Oprechte Haerlemsche Courant van 20 januari 1791 de volgende beschrijving van zijn periodiek:

Tot gemak en nut van alle Beminnaars van Boeken, Prenten &c. geeft A.B. SAAKES […] thans uit: Een compleete NAAMLYST VAN ALLE BOEKEN, GESCHRIFTEN, KONSTPRENTEN &c., die in ’t Jaar 1790 zyn uitgekomen, met byvoeging van derzelver Formaat, Pryzen en Uitgevers. In deeze Lyst zyn de Boeken elk onder hunne byzondere Classe gebragt, en agter dezelve is voor ieder Classe een afzonderlyk Alphabetisch Register gevoegd, waarin men met een opslag van het oog het Artikel kan vinden het geen men begeerd. Het sterk vertier van deeze Naamlyst heeft den Uitgever overtuigd, hoe welkom dezelve by het Letterlievend Publiek geweest is […]. Ieder Werk wordt ‘er zodanig in opgegeeven, dat men zonder het Werk zelve in te zien, een oppervlakkig denkbeeld van deszelfs Inhoud kan bekomen, en kan dus Jaarlyks tot een volkomen handleiding dienen voor alle Liefhebbers, die hun Bibliotheek of Verzameling geheel compleet zoeken te brengen; dus heeft men met reden te wagten, dat dit een onontbeerlyk Werk zal worden voor alle Liefhebbers der Letterkunde; hetzelve is groot 8o, met een extra kleine Letter, zeer zindelyk gedrukt […].

In de Oprechte Haerlemse Courant van 28 januari 1796 prijst Saakes de ‘Jaarlyksche catalogus’ aan als een handleiding ter completering van bibliotheken van letterlievenden en ‘Leescollegien’.
De vermelde boektitels zijn ondergebracht in 6 rubrieken: (1) godgeleerde boeken, (2) rechtsgeleerde boeken, natuurkundige en geneeskundige boeken, (3) historische boeken, (4) taal- en dichtkundige en toneelspellen, (5) mengelwerken en romans, en (6) kunstprenten, portretten en kaarten. Iedere titel is voorzien van de auteursnaam, het impressum, formaat en eventueel papier, plus de prijs. Bij periodieke uitgaven staat vermeld om welke aflevering(en) het gaat, of het verboden is en bijvoorbeeld of het verder verschenen is (‘compleet’). 

Relatie tot andere periodieken
Saakes gaf ook uit de Naamlijst van Boeken, die ter Vertaling zijn aangekondigd (1790-1811; 1818-1825).

Exemplaren
¶ Amsterdam, Universiteitsbibliotheek Vrije Universiteit: XT.00178
¶ New York, Public Library: *GDK (Naamlijst van Nederduitsche Boeken) 
¶ Full text deel 1 (over 1790-1793), deel 2 (over 1794-1798), deel 3 (over 1799-1803), deel 4 (over 1804-1808), deel 5 (over 1809-1813), deel 6 (over 1814-1818), deel 7 (over 1819-1823), deel 8 (over 1824-1828), deel 9 (over 1829-1833), deel 10 (over 1834-1838), deel 11 (over 1839-1843) en deel 12 (over 1844-1848)

Literatuur
¶ Louis G. Saalmink, Nederlandse bibliografie 1801-1832 (Den Haag/Houten 1993), deel 1, p. III-XV
¶ Joost J. Kloek, ‘1 januari 1790: A.B. Saakes start de Lijst van nieuw uitgekomen boeken. De modernisering van het boekbedrijf’, in: M.A. Schenkeveld van der Dussen (red.), Nederlandse literatuur. Een geschiedenis (Groningen 1993), p. 388-395
¶ Louis G. Saalmink, ‘De Amsterdamse boekverkoper A.B. Saakes en zijn Naamlijst’, in: P.A. Tichelaar e.a. (red.), Opstellen over de Koninklijke Bibliotheek en andere studies. Bundel samengesteld door medewerkers van dr. C. Reedijk ter gelegenheid van zijn aftreden als bibliothecaris van de Koninklijke Bibliotheek te ’s-Gravenhage (Hilversum 1986), p. 247-257
¶ Louis G. Saalmink, ‘Bibliografische ontsluiting van Nederlandse publikaties 1801-1832’, in: Open 17 (1985), p. 68-73.

Rietje van Vliet