Nederlandsche Volksspelen (1792)

Titelbeschrijving
Nederlandsche Volksspelen en Vermaaken, Versierd met fraaje kunstplaaten.

Periodiciteit
De bedoeling was dat de Nederlandsche Volksspelen periodiek zouden verschijnen. Het (met inkt gecorrigeerde) prospectus meldt hoe in te tekenen. Daarna: ‘Iedere uitgave zal bestaan uit een blad, of 16 bladzijden, versierd met een octavo plaatje […]. De stukjens zullen zo kort mogelijk elkander volgen; uiterst binnen den tyd van 3 weeken’.
Slechts een eerste aflevering lijkt te zijn verschenen: Saakes’ Naamlijst geeft in oktober 1792 uitsluitend een ‘Iste Stukje’ (p. 252). Gezien intekenbedrag lijkt tenminste een viertal afleveringen voorzien te zijn geweest.

Bibliografische beschrijving
In octavo. De eerste aflevering zelf is gepagineerd 1-16. Het titelblok bevat alleen de titel. Dit nummer bevat een blad-grote illustratie, waar, in een ovaal, een interieur wordt gegeven van ‘Het koffijhuis’ (aldus ook het opschrift) met de bezoekers daarvan; ‘J.E. Grave fecit’, ‘D.M. Langeveld excudit’.

Boekhistorische gegevens
Prospectus: ‘De prijs is 16 st. en zijn te bekomen bij D.M. Langeveld, Boek- en Kunsthandelaar op den Vygendam, en met primo Mey in de Nes, over de Pieter Jacobstraat, te Amsteldam’. Tevens aldaar: ‘De prijs der intekening is 4 st. voor ieder aflevering’.

Medewerkers
De schrijver is duidelijk Amsterdammer; ‘onze Stad’ (p.10). Hij citeert uit eigen dichtwerk over dit type onderwerpen (p. 4).

Inhoud
In een lange inleiding spreekt de schrijver over het wezen van volksspelen zoals al door de Bataven beoefend: die getuigden van schrander doorzicht en taaie oefening. De beschaving heeft onfatsoenlijke vormen, zoals het katknuppelen, uitgebannen. Het ‘woeste’ schaatsenrijden behoeft echter nog beslist verbetering. Hierna schakelt hij gedecideerd over naar de beschrijving van de kaartspelen in de Amsterdamse koffiehuizen. Ditmaal beschrijft hij het omberen, en de precieze regels daarvan (waarde der kaarten, puntentelling).

Exemplaren
¶ Rotterdam, Gemeentebibliotheek: 1126 F 33 (prospectus en nr. 1).

André Hanou