Nieuwe Hollantsche Courant (1770-1773)

Titelbeschrijving
De Nieuwe Hollantsche Courant van ’t jaar 1770. Behelzende al het geen wat ’er in het Gepasseerde Jaar gebeurt is. Alles op een vermakelyke en satyrique trant behandelt.
Een vergelijkbare titel komt voor bij: De Nieuwe Hollandsche courant, van ’t jaar 1773. Behelzende al het geen wat ’er in dat Gepasseerde Jaar gebeurd is, alles op een vermaakelyke en satyrique trant behandelt. Waar in gantsch geen onbekende passagies verhaald worden.

Periodiciteit
Op grond van de twee genoemde titels is er een vermoeden dat de krant gedurende een aaneengesloten aantal jaren is verschenen, in de periode rond 1770. Desondanks kan ze slechts in beperkte mate als periodiek beschouwd worden: als namelijk niet meer dan één keer per jaar verschijnend.

Bibliografische beschrijving
De exemplaren voor 1770 en 1773 zijn in octavo en bevatten 16 pagina’s. Na de titelpagina vindt men op p. 3 de short title, waarna de tekst begint.

Boekhistorische gegevens
De titelpagina van de krant uit 1770 meldt:

Zyn te bekomen te Rotterdam, by de Wed. Vis, Dirk Vis Junior; Delft van der Smout; ’s Hage de Wed. O. van Thol; Leyden van Dammen en F. D. Does; Utrecht J. Servaas, Bot en A. van Paddenburg; Amsterdam P. Doorewaart, van Seggeren en Gezelschap, Haarlem van Delden, Sardam Broekhuyzen, Nimwegen van Campen, Enkhuizen Kallenbach Klenk, Harderwyk Brinkink, Dordrecht Blussée, Zutphen H. van Bulderen, Aarnhem Nyhof, Hoorn Tjallingius en Groningen Barlinkhoff.

In de Leydse Courant van 9 februari 1774 is een advertentie te vinden van de krant uit 1773. De uitgever is E. van Harrevelt, te Leiden. De prijs: 4 stuivers.

Medewerkers
Aangezien de stijl van de krant lijkt op die van Hoefnagel, en omdat Harrevelt in genoemde advertentie ook ander werk van Hoefnagel aanbiedt, lijkt er grond te vermoeden dat de broodschrijver Nicolaas (Klaas) HOEFNAGEL (1735-1784) de auteur geweest is.

Inhoud
In een hier en daar als komisch bedoelde maar nogal volkse stijl geeft de auteur een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen uit 1770, zoals men die ook zou kunnen zien op het kermistoneel op de Amsterdamse Botermarkt. Voor hem komt dat neer op het opsommen van de belangrijkste sterfgevallen en geboorten aan de hoven (p. 1-6), en het beschrijven van de belangrijkste ontwikkelingen op allerlei oorlogstonelen (p. 6-16).
De recensent van de Nieuwe Vaderlandsche Letter-Oefeningen (1771, p. 228) was vernietigend in zijn oordeel over het blad: ‘Een geestloos geschrift, daer ’t gemeenste slag van Lezers zich naeuwlyks mede zal kunnen vermaken […]’.

Exemplaren
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: PFLT.18975 (krant van 1770)
¶ Utrecht, Universiteitsbiliotheek: Br *xxix*15 (krant van 1773)
¶ Full text krant van 1770

André Hanou