Nieuwe Mercurius of Friesche Boode (1789)

Titelbeschrijving
De Nieuwe Mercurius of Friesche boode, Behelzende buiten- en binnenlandsche Nieuwstijdingen, Nieuwe Uitvindingen, begeevingen van Ampten, Sterfgevallen, Bijzonderheden, Anecdoten: En eindelijk de Nieuwste Waarnemingen in den Landbouw, Handwerken, enz.

Periodiciteit
Het blad verscheen eenmaal per twee weken. Volgens de Bylagen op Janus Janus-Zoon kreeg de uitgever in januari 1789 een boete van 50 gouden Friese rijders opgelegd wegens het drukken en uitgeven van de eerste aflevering van de Nieuwe Mercurius, waarin een ‘oproerig Dichtstukje’ had gestaan.
Op 7 oktober 1789 werd het blad verboden omdat er ‘licentieuse en schadelyke leerstellingen en expressien [in voorkwamen], zeer geschikt tot stooring van de goede Rust en Policie der Provincie, enz.’. De uitgever werd gesommeerd zijn zaak voorgoed te sluiten. Vermoedelijk zijn er 22 afleveringen uitgekomen.

Bibliografische beschrijving
In octavo. De tekst van de titelpagina is omgeven door een sierrand.

Boekhistorische gegevens
De titelpagina van deel 1 luidt: ‘Te Sneek, Ter drukkerije van H.L. v. Buma. 1789’. Hanso Lemstra van Buma was in de jaren ’80 een befaamd patriotse uitgever. Na het verbod vertrok hij naar Gouda, waar hij in 1791 octrooi kreeg voor de Goudasche Courant.
Blijkens de advertentie in de Leeuwarder Courant van 14 februari 1789 was nr. 1 van de Nieuwe Mercurius binnen enkele dagen uitverkocht. De prijs per aflevering bedroeg 3 stuivers.

Inhoud
Een plaatselijk nieuwsblad, ‘zeer intressant voor den Burger, en onontbeerlyk voor den Landman’. De titel geeft al aan welk type berichten de lezer zoal kon verwachten. De belangstelling voor de gebeurtenissen in Frankrijk is groot, zo blijkt uit nr. 16 waarin de levensgevallen van Jacques Necker zeer positief worden beschreven. Deze Franse minister was zojuist door Lodewijk XVI ontslagen, hetgeen voor het Franse volk de aanleiding vormde om de Bastille te bestormen.
In andere afleveringen worden de gebeurtenissen in Frankrijk op de voet gevolgd (advertentie Leeuwarder Courant 29 augustus 1789).

Exemplaren
STCN 318152177 (2 nrs.).

Bronnen
Bylagen op Janus Janus-Zoonnr. 3, p. 22.

Rietje van Vliet
update 14-12-2021