Nuttige en Vroolyke Zeedemeester (1774)

Titelbeschrijving
De Nuttige en Vroolyke Zeedemeester, Handelende over zaaken van alderhande Natuur- als Edelmoedige daaden, voorbeelden van Deugd, Naarstigheid en verstand, ook klugtige, schertsende, Raare, snaaksche, verliefde galante, bespottelyke, schelmagtige, listige, en meer andere vertellinge, Rondom doormengdt met Satyrique aanmerkinge, om aldus, eenige parabelle bywyze van gebeurde gevalle aan onze Nederlanders onder het oog te brengen, waarïn de geschiktheid en regelmatigheid, beneffens de ongeregelde en openbaare zotheeden volmaakt vertoond worden; alles op een vroolyke en Satyrique Trant: No. 6. Den 10de october 1774.

Periodiciteit
Datering van dit op maandag verschijnend weekblad is op grond van de advertentie voor de eerste aflevering, in de Leydse Courant van 7 september 1774. Het enige bekende nummer is nr. 6, gedateerd 10 oktober 1774 (nr. 6).

Bibliografische beschrijving
In groot octavo. Genoemde titel wordt op dezelfde pagina gevolgd door de tekst zelf. De pagina’s zijn doorgenummerd (8 pagina’s per aflevering).

Boekhistorische gegevens
Op de achterzijde staat vermeld:

Deze Vertogen worden alle Maandagen uitgegeven voor 1½ Stuiv. te Alkmaar de Wed: Maagh en Zoon, Amsterdam H. Selleger, A. Bakker, G. Bom, M. de Bruin en F.H. Demter, Arnhem Troost, Delft vander Smout, Dort H. de Haas, Groningen Huizingh, ’s Hage van Drecht, Haarlem Tydgaat, Hoorn Tjallingius, ‘sHertogenbosch J. en H. Pallier, Leiden F. de Does, Middelburg Abrahams, Rotterdam Wed. Vis en D. Vis, Schiedam Schmidt, Utrecht A. Stubbe en de Waal, Zwol S. Clement, en alom in de Nederlandsche Steeden by de meeste Boekverkopers.

Medewerkers
Stijl, spelling, woordkeus en onderwerpen lijken te wijzen op het auteurschap van de broodschrijver Nicolaas HOEFNAGEL (1735-1784). Zijn intitalen staan vermeld in de advertentie voorin het Vermakelyke Schouwtoneel der hedendaagsche Nederlandsche gebeurtenissen (Alkmaar etc. ca. 1780).

Inhoud
Deze aflevering behandelt slechts twee onderwerpen, beide uit het kleurrijke dagelijkse leven.
Eerst wordt een ruzie of kloppartij op de Botermarkt (Rembrandtplein, Amsterdam) beschreven, met aan de ene zijde de goochelaar K.G., ‘Tovenaar met de Poppen en Hekse-Meester by de Najades’, en aan de andere zijde de kennissen van een speelhuiskastelein uit de Reguliersbreestraat.
Hierna volgt een brief van een Leidenaar, gedateerd 5 oktober 1774. Deze zegt zich afgevraagd te hebben waarom de in Leiden en Den Haag zo geliefde actrice S…s (waarschijnlijk: Syms, zoals die naam in een ander deel van de tekst voorkomt) in Amsterdam minder gewaardeerd werd. De briefschrijver brengt daarom verslag uit van een voorstelling van het stuk Jacob Simonsz de Ryk, gespeeld 17 september 1774 in de Amsterdamse schouwburg, met deze actrice.

Relatie tot andere periodieken
Hanou (1973) noemt de Zeedemeester de opvolger van Hoefnagels Reizende Haagsche Advocaat (1774).

Exemplaren
¶ Leiden, Universiteitsbibliotheek: 1087 D 22

Literatuur
¶ André Hanou, ‘III. Bibliografie Nicolaas Hoefnagel (1735-1784)’, in: Documentatieblad Werkgroep Achttiende Eeuw 1973, p. 15-26, aldaar p. 25.

Rietje van Vliet