Outshoornse Post-Courant (1749)

Titelbeschrijving
Outshoornse Post-Courant.

Periodisering
De datering is gebaseerd op het enige bewaard gebleven exemplaar, nr. 1 van 13 januari 1749. De bedoeling was dat de krant driemaal per week zou verschijnen, op maandag, woensdag en vrijdag. Het is onbekend of er meer afleveringen dan dit proefnummer zijn verschenen.

Bibliografische beschrijving
De aflevering telt 2 pagina’s in folio. In het titelblok staan jaartal, volgnummer, titel en verschijningsdatum. Het eerste berichtje begint met een sierinitiaal. De tekst is in twee kolommen opgemaakt.

Boekhistorische gegevens
Colofon: ‘Te Outshoorn, by Johannes Pfeiffer, Boekdrukker’. Daarbij staat tevens het volgende bericht:

Wierd bekent gemaakt, dat met Consens, Permissie, Licentie en Protectie, van den Heer Baron Rheede van Oudshoorn, Heere van de Heerlykheid Oudshoorn, enz. enz. Generaal over één Regiment Infantery en Commandant van Naerden; uitgegeeven word by Johannes Pfeiffer; Outshoornse Post-Courant, op de navolgende dagen, als; Maendag, Woensdag en Vrydag, en zyn verder te bekomen, t’Amsterdam by Juffr. Weyers; Leyden, Bonk; ’s Hage, van den Berg; Delft, Graeuwenhaen; Rotterdam, van der Eyk; Haerlem, Nieuwenhuysen, en in andere Steeden en Plaetsen meer; als ook in Rynsburg.
Deeze Courant wierd voor ’t eerstemael voor niet uitgegeeven, en om dat Copere Maendag is, is deeze Courant laeter uytgekomen.

Het ambacht Oudshoorn lag aan de Oude Rijn, vlakbij de heerlijkheid Alphen. De STCN noemt slechts één Johannes Pfeiffer, die in 1749 in Edam als drukker/uitgever één uitgave op zijn naam heeft gezet.
Baron Barend Cornelis van Reede van Oudtshoorn (1690-1750) was kolonel van een regiment infanterie van het Staatse leger. Tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog hielp hij met zijn regiment de stad Maastricht te verdedigen tegen de Franse troepen (1748). Nadien werd hij commandant van de vesting Naarden.
Het is onduidelijk wat deze ambitieuze ambachtsheer in 1749 met een eigen krant voor ogen had. Mogelijk had zijn initiatief van doen met het feit dat in Oudshoorn het belangrijkste postwisselkantoor van de Republiek was gevestigd. Postiljons reden af en aan, ook ‘s nachts. In herberg De Prins van Oranje werden de poststukken gesorteerd, naar verluidt door een commies die nauwelijks kon lezen en schrijven.

Inhoud
Het nieuws in deze krant is geografisch ingedeeld: Portugal, Italië, Piemonte, Zwitserland, Zweden, Bohemen, Duitsland en aangrenzende rijken en de Nederlanden (waaronder Staats-Vlaanderen). Er is één bericht over Oudshoorn: 

OUTSHOORN den 10 January. Den 7den. ’s Nachts tussen één en twee uuren is alhier te Alphen in een huys brand ontstaan, waar door het huys door den brand meestens geruineerd, en twee hooy schuren met verteerd zyn; maer dat de wind West en de Vigilantie der Inwoonderen belet, dat ’t niet verder kwam.

Relatie tot andere periodieken
Het is niet bekend of er enige relatie is met de Post-Courant (1741-1743) uit het nabijgelegen Alphen a/d Rijn.

Exemplaren
¶ Amsterdam, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG): PM 15760 (nr. 1)

Literatuur
¶ Ria Vitters, ‘Van herberg tot café De Prins van Oranje. De rijke geschiedenis van een beroemde onderneming in de Hooftstraat’, in: De Viersprong. Geschiedkundig Tijdschrift Alphen aan den Rijn 33 (2016), p. 5-26.

Rietje van Vliet
update 12-6-2013