Patria of De nieuwe Boere Studeer-Kamer (1773)

Titelbeschrijving
Patria of De nieuwe Boere Studeer-Kamer. Handelende over alles dat in de Brouwery van de Waereld van tyd tot tyd voorvalt. Gevolgt in de Smaak van de Oude Boere Studeer-Kamer. Vervattende deeze vier Spreuken: I. De Kleeren maken de Man! II. Aap, wat heb jy schoone Jongen! III. Magere Luysen, byten Scherp! IV. Geld dat Stom is, maakt Regt dat Krom is! Op een Vrolyke en Satirique trant Beschreven door een Genoodschap Half-Geleerde Boeren, Onder de Zinspreuk Gare la Bombe.

Periodiciteit
Alleen de eerste aflevering is bewaard gebleven, gedateerd 1773. Aan het einde wordt de volgende aflevering aangekondigd maar die lijkt nimmer verschenen.

Bibliografische beschrijving
Nr. 1 bevat 132 pagina’s in klein octavo. Na de titelpagina begint direct de eerste aflevering met in het titelblok de short title, volgnummer en de titel van de ‘Boere Inleiding’.

Boekhistorische gegevens
De titelpagina meldt: ‘In ’s Gravenhage, By J.P. Wynants, Boekverkooper op de Plaats, 1773’.
Jacobus Pieter Wynants was meesterknecht bij Pieter van Os – de uitgever van Kerstemans Boere Studeerkamer– tot aan het overlijden van Van Os in 1769. Wynants zorgde voor de afwikkeling van diens erfenis en begon zijn boekhandel in het huis van Van Os. Met Patria probeerde Wynants waarschijnlijk mee te liften op het succes van Kersteman.
Op 25 november 1772 adverteerde Wynants voor dit werk in de Leydse Courant, à 8 stuivers.

Medewerkers
Het blad is blijkens genoemde advertentie geschreven door een fictief ‘Genoodschap Half geleerde Boeren; Onder de Zinspreuk Gare la Bombe’. Wie de werkelijke schrijver was, is niet bekend. Zeer zeker niet Franciscus Lievens Kersteman, de auteur van de Boere Studeerkamer (1763-1767). Deze maakt in zijn autobiografie geen melding van een vervolg van zijn blad. Ook stilistisch is de Patria een slap aftreksel van het tijdschrift dat model heeft gestaan. Verder wordt Kerstemans alter ego, de astroloog Ludeman, afgedaan als ‘een Gek in de Geneeskunst’ (p. 32).

Inhoud
Centraal in het grappig bedoelde blad figureert een boerengezelschap, waarvan drie boeren voorheen lid waren van het oude gezelschap dat in Kerstemans Boere Studeerkamer een rol speelde. Verder zijn lid twaalf half gestudeerde, en half gepromoveerde boerenjongens (p. 5):

Het is om een gelyke vermaartheid te bejagen dan de Schryvers van de Oude Boere Studeer-Kamer hebben behaalt, en inzonderheid om aan derzelver plegtige Beloften te voldoen, dat wy de Pen hebben opgevat om andermaal dat zoo sterk getrokken en driemaal herdrukt Werk, by wyze van Vervolg , in ’t Licht te geven; en wy vertrouwen zoo wel dan onze Vaders in staat te zyn, om een overvloet van papiere gekheid voor den dag te brengen. (p. 3-4)

De opzet van de twee bladen is nagenoeg identiek, zij het dat hier niet drie maar vier spreekwoorden/volkswijsheden uitgelicht worden; deze staan op de titelpagina afgedrukt.
Voor nr. 2 stonden blijkens de aankondiging aan het einde van de aflevering de volgende spreuken gepland: ‘I. Ieder Vogel Zingt, na hy gebekt is. II. Grote Gemeenzaamheid, baart Kleinagtig. III. Stille Waters, hebben diepe Gronden. IV. Al te Goed, is een ander Mans Gek’.

Exemplaren
STCN 215848667
Full text

Rietje van Vliet