Post van den Amstel (1784)

Titelbeschrijving
De Post van den Amstel. Waar in het voornaamste Nieuws van alle Vier de Waereld-deelen verhaald en verhandeld wordt; doormengd met zodanige vrymoedige, doch bescheidene Aanmerkingen, als de natuur der zaaken opgeeft. Waar onder, Inzonderheid, Eene omstandige Beschryving van de Doorbraken der Dyken, Overstromingen der Landen, Vernielingen van Huizen, Menschen, Beesten, enz. door het Ys en het Water in deezen Winter veroorzaakt, in Duitschland, Braband, en der Verëenigde Provintien. Alles uit de geloofwaardigste berichten byeen versaameld en in eene aaneengeschakelde orde geschikt.

Periodiciteit
Blijkens de colofons: maandags uitkomend weekblad. Het verscheen in 11 nrs. in de periode 2 februari t/m 12 april 1784.
De laatste aflevering bevat een naschrift, waarin de schrijver meedeelt dat hij wegens de geringe aanmoediging al eerder had willen stoppen, maar dat hij wegens de natuuroverlast (die hij beschrijft in de nrs. 8-12) een tijd is doorgegaan. Nu echter ‘zullen wy ons niet verder in de staatkundige Zee begeeven; maar ons Weekblad sluiten, en hier mede een einde maaken’.

Bibliografische beschrijving
De afleveringen beslaan elk 16 pagina’s in octavo. Het geheel is gepagineerd 1-176. Elke aflevering begint met short title, nummer- en datumaanduiding.

Boekhistorische gegevens
Titelpagina: ‘Te Amsterdam. By Gerrit Bom, Boekverkooper in de Molsteeg. 1784’.
In de colofons wordt als prijs opgegeven: 2 stuivers.

Inhoud
In nr. 1 vindt men een vrij lange ‘inleiding’ met motivatie. Er zijn al genoeg nieuwspapieren, maar vele daarvan ondermijnen de vrijheid, en hebben geen oog voor ingeslopen misbruiken en de rechten van de burger. Bovendien heeft het gros geen aandacht voor de schone landtaal maar schrijft ‘brabbeltaal’.
Vanaf het begin is aldus duidelijk dat de sympathie van de schrijver bij de patriotten ligt; hoewel hij zich nergens direct tegen de stadhouder richt. In een nogal formele en droge stijl geeft hij nieuws. Hij begint steeds met het buitenlandse nieuws, bijvoorbeeld over het verloop van de oorlog tussen Russen en Turken. Zijn aandacht gaat vooral uit naar de oorlog in Amerika. Hierna volgt nieuws uit Nederland. Hier verslaat hij vooral de woelingen in de steden en de vrijkorpsen die overal uit de grond schieten.
De auteur is ook geïnteresseerd in ‘nieuwe en nuttige uitvindingen’, zoals de luchtballons (een liefde van de patriotten). Hij lardeert het nieuws met documentatie, bijvoorbeeld brieven van en aan Washington.
In zijn laatste vier afleveringen bespreekt hij uitsluitend de wijze waarop het vaderland last heeft van natuurgeweld en wateroverlast.

Exemplaren
¶ Groningen, Universiteitsbibliotheek: VH‘BE 4 36:4
STCN 316139912

André Hanou
update 06-07-2023