Pri ‘Eẓ Ḥayim (1691-ca. 1807)

Titelbeschrijving
Pri ‘Eẓ Ḥayim (vert. Vrucht van de Boom des Levens).
Brugmans/Frank (1940) noemen als titel: Oe-tesjoebot Perie Ets Chajjiem.

Periodiciteit
Fuchs/Poll (1969) beschouwen de Pri ‘Eẓ Ḥayim als een periodiek, die nu eens wekelijks, dan weer onregelmatig verscheen. Het beginjaar is 1691.
Brugmans/Frank daarentegen melden: ‘Een belangrijke verzameling halachische decisies [zie hieronder] dankt haar ontstaan aan een besluit door de Parnasiem in 1698 genomen, dat de studenten [van Ets Haim] maandelijks om hun beurt een halachische vraag schriftelijk zouden beantwoorden. Nauwkeurig was de re- en dupliek reglementair vastgelegd’. Pas in 1728 werd besloten dat de vragen en antwoorden van de ‘studenten der eerste klasse van de Grote Medras [grote leerschool] zouden gedrukt worden’ (p. 536).
Van de 952 responsen die zijn gedrukt, zijn er 948 bekend.

Medewerkers
Geschreven door ouderejaars studenten van het Sefardische seminarium Ets Haim in Amsterdam, aanvankelijk onder toezicht van rabbi David Israel Athias (†1753) en Isaac Ḥayim de Britto Abendana (†1760).

Boekhistorische gegevens
Volgens Brugmans/Frank (p. 537) werden slechts 15, later 12, exemplaren van elk responsum gedrukt. Dit verklaart het geringe aantal complete responsverzamelingen die bewaard zijn gebleven.

Inhoud
De jiddische Pri ‘Eẓ Ḥayim bevat responsen op Joods wettisch gebied, waarin actuele onderwerpen op halachisch terrein (over de rabbijnse joodse wet) worden behandeld. Ze geven, aldus Fuks/Poll, een goede kijk op sociale toestanden onder Joden in Amsterdam. Er is veel aandacht voor civiel recht, met name het erfrecht. De Pri ‘Eẓ Ḥayim is van belang voor de kennis van handel en beroep van vele Sefardische Joden.
De Halacha zijn rabbijnse levensvoorschriften, die gebaseerd zijn op de Thora en de mondelinge traditie (Misjna, Midrasj, Talmoed en de vele commentaren daarop). De Halacha ontwikkelt zich langzaam, dankzij de in beginsel nooit eindigende reeks van vragen aan rabbijnen en hun antwoorden daarop. Deze vragen en antwoorden vormen samen de responsa-literatuur (‘Sjeëlot Oetesjoewot’, vraag en antwoord).

Literatuur
¶ Yosef Kaplan, ‘Secularizing the Portuguese Jews. Integration and Orthodoxy in Early Modern Judaism’, in: Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts 6 (2007), p. 106-107
¶ L. Fuks en B. Poll, 1674 Joodse pers in de Nederlanden en in Duitsland. Jüdische Presse in den Niederlanden und in Deutschland 1940 (Amsterdam 1969), p. 9
¶ H. Brugmans en A. Frank (red.), Geschiedenis der Joden in Nederland (Amsterdam 1940), p. 533-537
¶ Menko Max Hirsch (ed./vert.), Frucht vom Baum des Lebens, Ozer Peroth Ez Chajim. Die Sammlung der Rechtsgutachten Peri Ez Chajim des Rabbinerseminars Ets Haim zu Amsterdam. Zeitlich geordnet, ins Deutsche übertragen und in gekürzter Form herausgegeben (Berlijn/Antwerpen 1936).

Rietje van Vliet