Proeven van Bybelsche Taferelen (1773-1774)

Titelbeschrijving
Proeven van Bybelsche Taferelen, ter handleiding der verbeeldingskragt der bybelsche dicht- en schilderkunst, van jonge redenaren en ten nutte van allen die den bybel hoogachten opgesteld.
De afleveringen zelf hebben als titel: Bybelsche Taferelen.

Periodiciteit
Volgens de Leydse Courant van 14 mei 1773 zijn reeds drie afleveringen (‘Stukjes’) verschenen en zullen de volgende stukjes om de twee maanden het licht zien. De drie delen bevatten respectievelijk zes, vijf en zes afleveringen.
Op de titelpagina van de in één band samengevoegde afleveringen staat het jaartal 1774. In het nawoord meldt de auteur naar een lagere frequentie terug te schakelen: ‘Vergun my alleenlyk dit werk in plaatz van, by stukjes, maandelyks, by deeltjes, na enen langeren tusschen tyd U te mogen aanbieden’. Het lijkt er echter op dat er helemaal geen aflevering meer van de pers is gekomen.

Bibliografische beschrijving
In groot octavo. Het bestudeerde exemplaar heeft geen titelpagina. De band waarin alle afleveringen zijn opgenomen, telt 262 doorgenummerde pagina’s. In de marges staan gebeurtenissen van de bijbelse taferelen vermeld.
Iedere aflevering heeft bovendien een afzonderlijke, niet meegepagineerde titelpagina met daarop ‘Bybelsche taferelen. Eerste [enz.] deel eerste [enz.] stuk.’ Op de versozijde staat steeds het onderwerp van de desbetreffende aflevering.
Aan het einde van de drie delen zijn twee niet genummerde bladzijden met een nawoord (‘Gunstige Lezer’).

Boekhistorische gegevens
De advertentie in de Leydse Courant van 14 mei 1773 meldt dat het blad in Groningen wordt uitgegeven en ‘by YNTEMA en TIBOEL te Amsterdam te bekomen’ is. De STCN noemt als plaats van uitgave Groningen. De auteur eindigt het nawoord ‘Gunstige Lezer’ met ‘Groningen 1774’.

Medewerkers
Het blad wordt toegeschreven aan Anna VAN DER HORST NU ROELFZEMA (1735-1785), Gronings dichteres en pleitbezorgster van de vrouwelijke geestelijke ontwikkeling.

Inhoud
De Bybelsche Taferelen bevatten in tamelijk levendig proza navertelde verhalen uit het bijbelboek Genesis (‘De dood van Habel’, ‘De Schaking van Sarai’, ‘De val’, ‘Abram en Loth’, ‘De opoffering van Izaäk’ enzovoorts). Soms wordt de tekst opgesierd door korte dichtstukjes. De schrijfster zegt hierover in het nawoord:

Om menschen te onderwyzen is niet alleen nodig zuivere denkbeelden, die hun verstand verlichten: maar ook Beeltenissen, die het hart gevoelig treffen; en die het Oog der Ziel standvastig op de Waarheid gevestigd houden.

Er verschenen recensies in de Boekzael der Geleerde Waereld en de Nederlandsche Bibliotheek, beide van 1775.

Exemplaren
¶ Leiden, Universiteitsbibliotheek: 1126 H 16 (exemplaar zonder titelpagina)
¶ Leeuwarden, Tresoar: C 6426.

Literatuur
¶ E. Rovers, lemma Anna van der Horst, in: Digitaal vrouwenlexicon van Nederland.

Rietje van Vliet