Samenspraak tusschen een Eedweigerenden Rotterdammer (1751)

Titelbeschrijving
Samenspraak tusschen een Eedweigerenden Rotterdammer, Amsterdamschen Doelist en Gezworen Wynkooper der laatstgemelde Stad, Gehouden in de Nagtschuit, varende van den Haag op Amsteldam, en behelzende den staat der zake van de Wynhandelaren, binnen Amstel- en Rotter-dam; met een Extract uit de Cathechismus der Doelisten en derzelver Comedie.
¶ Titel nr. 2: Vervolg der Samenspraak tusschen een Eedweigerenden Rotterdammer, Amsterdamschen Doelist en gezworen Wynkooperder laastgemelde Stad. Gehouden, als voren, en behelzende In ’t Geheel de zoogenaamde Catechismus der Doelisten, Of het kleen Hollands Vraagboekje.

Periodiciteit
De periodiciteit wordt in dit geval slechts bepaald door de overeenkomst van titel, sprekers, en onderwerp. Er zijn slechts 2 nrs. bekend.

Bibliografische beschrijving
De afleveringen, in octavo, zijn gepagineerd 1-16 en 1-8.

Boekhistorische gegevens
Colofon nr. 1:

Te Rotterdam, Gedrukt voor Rekening van de Compagnie. In ’t Jaar der Veege Vryheid, en Doodsche Commercie, en uitgegeven in de Maand der Dolle Blydschap of Haagsche Broedermoord.

Bij nr. 2 heeft de versozijde van de titelpagina:

Gedrukt te Rotterdam, Voor Rekening van de Compagnie en ten dienste inzonderheid van Willem van …… In ’t Vryheid Drukkende Gevaar, En Vierde Maand van ’t Vierde Jaar, Des Vierden Willems, Bultenaar. ’t Is duur, om dat het is wat raar.

Inhoud
Na de machtsovername door Willem IV in 1747/1748 werden verschillende beroepsgroepen, zoals pachters en wijnkopers, aan banden gelegd. Tegen deze achtergrond vindt in de nachtschuit naar Amsterdam een debat plaats tussen drie personen over de maatregelen tegen de wijnkopers, die nu een eed moesten afleggen.
De Rotterdammer doet het voorkomen alsof ten gevolge van de stadhouderlijke maatregelen de oude republikeinse vrijheid verloren gaat. De Doelist (lid van een groepering die Willem in 1747 steunde, hoewel zij een heel wat democratischer agenda hadden) wordt mikpunt. Geleidelijk aan, en vrijwel geheel in nr. 2, wanneer de betrokkenen in Amsterdam aankomen en de stad binnenwandelen, verandert de Samenspraak in een citering van teksten die het Doelisme in een zo kwaad mogelijk daglicht stellen; zoals de genoemde Catechismus.

Exemplaren
STCN 393818675 en STCN 303978899
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: PFL. 18318 en 18319.
¶ Full text nr. 1

André Hanou