Spiegel der Vryheid (1783)

Titelbeschrijving
Titel nr. 1: Spiegel der Vryheid, Waar in ten klaarsten word getoont hoe gemakkelyk de verlooren Vryheid zonder oprigten van VRY-CORPSEN of het Waapenen der Burgeryen weerom gevonden kan worden. Door een Vrye Dordsche burger.
Titel nr. 2: Spiegel der Vryheid, 2de. stuk. Handelende over de ongehoorde Handelwys gehouden met den Schryver van den Post naar den Neder-Rhyn, alsmeede de Vrome daaden door het Utrechts Vry-Corps gepleegt aan den heer Luzac en professor Hofsteede, en meer nuttige zaaken. Door een Dordsch Burger.
Titel ‘nr. 3’: Aanhangsel op de Spiegel der Vryheid of Onzydig Onderzoek over het gedrag der Regters te Delft, met den Schryver van de Post naar den Neder-Rhyn; dienende tot een Spiegel der Prins Gezinden.

Periodiciteit
Het is niet heel duidelijk of de auteur bedoelde een echt regulier periodiek blad uit te geven. In de eerste aflevering wordt gezegd: ‘Het 2de Stukje staat eerlang te volgen’ (p. 18). De eerste aflevering is gedateerd Dordrecht, 7 juli 1783; de tweede aflevering heeft als datum Dordrecht 5 september 1783. In deze aflevering is overigens sprake van ‘myn 2Vrugtje’ en ‘2de stuk’ (p. 2 en 3).

Bibliografische beschrijving
Uitgave in octavo. De eerste aflevering heeft 18, de tweede 16 doorgenummerde bladzijden (waarin de nummering opnieuw begint). Het voorwerk, dat opgenomen is in de paginering, heeft op de versozijde van de titelpagina telkens een opdracht ‘Aan dit boekje’, waarin het wordt gewaarschuwd voorzichtig te zijn in sommige steden.
Het Aanhangsel bevat 8 pagina’s, waarvan titelpagina en blanco verso.

Boekhistorische gegevens
Titelpagina’s: ‘1783. Alom voor 4 stuivers te bekomen’. Het Aanhangsel was blijkens de titelpagina voor 3 stuivers te koop.
Van nr. 1 is tevens een tweede druk bekend.

Medewerkers
In beide afleveringen tekent de auteur aan het einde als ‘N.H.V.O.’. Het is niet bekend wie hierachter schuil gaat.

Inhoud
Orangistische teksten waarin de schrijver heftig ageert tegen ‘Landspesten van Heerschzugtige Regeeringen’ en schenders van het Oranjehuis, die uit winzucht het vaderland in gevaar brengen door Engeland de oorlog te verklaren (de vierde Engelse Oorlog). Zo gaat de Oost-Indische Compagnie ten gronde. Vrijkorpsen bestaan uit ‘bittere Remonstranten, Fransen, en de rest volk zonder God of Godsdienst’ (nr. 1, p. 10). De rechten van de stadhouder moeten bewaard blijven: ‘Waar zal [de burger] klaagen, indien de poort des Stadhouders gesloten wordt?’ en wanneer er alleen maar is: een ‘vrye regeering, door die regeering zelve’ (nr. 1, p. 11).

Relatie tot andere periodieken
Nr. 2 is een reactie op de Post naar den Neder-Rhijn.

Exemplaren
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: PLFT. 20580 (nr. 1), 20582 (nr. 2) en 558 H 37 (Aanhangsel)
¶ Full text nr. 1 , nr. 2 en Aanhangsel

Literatuur
¶ Pieter van Wissing, ‘De kwaadaardige bedrijven van Philippus Verbrugge (1750-1806)’, in: Cis van Heertum, Ton Jongenelen, Frank van Lamoen (red.), De andere achttiende eeuw. Opstellen voor André Hanou (Nijmegen 2006), p. 147-165, aldaar p. 154.

André Hanou