Spiegels van Menschelyke Bezigheden (ca. 1793)

Titelbeschrijving
Spiegels van Menschelyke Bezigheden, Of, vrolyke Afbeeldingen van dagelyksche Bedryven, vertoond in fraaije Kunstplaatjes, Door toepasselyke Verzen ophelderd. Derde [Vierde, Vyfde] Spiegel.

Periodiciteit
Het is niet duidelijk of de Spiegels van Menschelyke Bezigheden werkelijk een periodiek zijn. De nu bekende afleveringen werden weliswaar los verkocht, maar onbekend is of ze binnen een jaar dan wel verspreid over diverse jaren uitkwamen. Bovendien werden ze ook op reguliere wijze opgenomen in almanakachtige uitgaven die nog andere ‘afdelingen’ van soortgelijk ontspanningsliteratuur bevatten. Zo vindt men in de geraadpleegde exemplaren tevens een aantal vervolgen van een vergelijkbare afdeling, de Zinspeelingen.
Van dit type ‘periodiek’ is er dus potentieel een menigte te vinden; maar deze zijn in principe niet beschreven in de ENT.

Bibliografische beschrijving
De Spiegels zijn in 16° gedrukt en variëren in lengte van 14 tot 16 bladzijden. Qua opbouw vindt men links de verzen, rechts de afbeeldingen, die telkens twee regels onderschrift hebben. De titelpagina’s bevatten telkens een vignet: een spiegel waarin twee figuren met zotskappen zijn te zien.

Boekhistorische gegevens
Impressa: ‘Te Rotterdam, gedrukt by J. Thompson’.

Medewerkers
De makers van de prentjes maken zich niet altijd bekend. Men vindt genoemd: D.H. Lubeek, J.O., Oortman, Lieshout, INLH.

Inhoud
De Spiegels zijn een vrolijke, achttiende-eeuwse pendant van Jan Luykens Spiegel van het menselyk bedryf (1694).
Voorzover alleen naar teksten gekeken wordt, behandelen de Spiegels elk een zevental onderwerpen; daarna volgt nog een slotvers.
In de derde spiegel worden behandeld de kolver, de billartspeeler, de kroeghouder, de visscher, de koekenbakster; de schaatsryder, de kraamheer. In de vierde spiegel vindt men de rarekykkas, de Schevelinger, het brillemousje, de zeeman, het hobbelend kind, en de kwakzalver. Het slotvers suggeert dat hier ook een vers op ‘de hansworst’ aanwezig zou moeten zijn. De vijfde spiegel gaat over zindelyk Grietje, het milddadig dametje, het kinderlievend moedertje, muzykale vrolykheid, huishoudelyke wyfjes, voorzorgende Klaas, en gezellige snaken.

Exemplaren
¶ Amsterdam, Universiteitsbibliotheek: Mini 596:8, 9 en 10 (Derde, Vierde, Vyfde Spiegel).

André Hanou