Staatkundige Waereldbeschouwer (1795)

Titelbeschrijving
De Staatkundige Waereldbeschouwer.

Periodiciteit
Het enige bekende exemplaar dateert van 8 april 1795 (nr. 1). Het is niet bekend hoeveel afleveringen er zijn verschenen.

Bibliografische beschrijving
Het blad is 2 pagina’s groot, in folio met krantenopmaak. Ongeveer de helft van de krant is gevuld met advertenties, deels in de marge. 
Het titelblok bevat het volgnummer, de titel, de datum en ‘Het eerste jaar der Bataafsche Vryheid’. Daarboven staan de woorden ‘Vryheid, Gelykheid, Broederschap.

Boekhistorische gegevens
Colofon: ‘In ’s Hage, by Marguerita van Kolb’. 
Achter deze naam gaan de orangistische boekverkoper Pierre Frederik Gosse en zijn bijna 80-jarige moeder Marguerita Kolb (†1797) schuil. Gosse had met haar van 1794 t/m 6 april 1795 onder de naam ‘Wed. P. Gosse en Zoon’ de ’s Gravenhaagsche Courant uitgegeven. Op 8 april 1795 verscheen als opvolger alleen op haar naam de Nieuwe Nederlandsche Courant. Dit was van korte duur, want vanaf 22 mei 1795 stond in de colofon van deze krant alleen nog zijn naam vermeld, als Pieter Frederik van Kolb. 

Inhoud
Nieuwsblad, met vrijwel uitsluitend berichten over de troepenverplaatsingen van de Engelsen en Pruisen. Ook met zeetijdingen, overlijdensberichten en naar verhouding veel advertenties.

Relatie tot andere periodieken
Nr. 1 van de Staatkundige Waereldbeschouwer verscheen net als nr. 1 van de Nieuwe Nederlandsche Courant op 8 april 1795, beide met de naam van Marguerita van Kolb in de colofon. Hoe de twee bladen zich tot elkaar verhouden, is niet bekend.
Niet te verwarren met de Waereld-Beschouwer (1794) en de Wereld-Beschouwer (1794-1795).
In nr. 248 van de Nieuwe Post van den Neder-Rhijn (8 juli 1799) wordt gerefereerd aan de Staatkundige Waereldbeschouwer in relatie tot de bloedeloze staatsgreep van 30 Prairial VII (de ‘Wraak van de Raden’ op 18 juni 1799):

De Staatkundige Waereldbeschouwer zag reeds voor lang deeze allerbelangrijkste gebeurtenis te gemoet, met welke alle Vaderlanders, zij, die het met de zaak der vrijheid wel meenen, zich onderling hartelijk geluk wenschen. (p. 2083-2084)

In de bestudeerde aflevering van de Staatkundige Waereldbeschouwer staat niets van dien aard.

Inhoud
Gezien de politieke voorkeur van de uitgever: Oranjegezind, tegenstander van de revolutionairen die met steun van de Fransen sinds 19 januari 1795 werkten aan de opbouw van de Bataafsche Republiek.

Exemplaren
¶ Amsterdam, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG): PM 3126.

Rietje van Vliet