Telegraaph (1797)

Titelbeschrijving
De Telegraaph.

Periodiciteit
De eerste advertentie, waarin het nog te verschijnen nr. 1 wordt aangekondigd, dateert van 6 juli 1797 (Rotterdamse Courant).
Van het maandags verschijnende weekblad meldt Saakes in zijn Naamlijst van december 1797, dat er 11 afleveringen verschenen zijn (p. 408). Slechts de afleveringen 2, 4, en 11 zijn bewaard.
Er verscheen bij nr. 3 ook een ‘Extraordinair Nummer’, getuige de advertentie in de Goudasche Courant van 26 juli 1797.

Bibliografische beschrijving
De afleveringen bevatten telkens 8 bladzijden in octavo. Het titelblok heeft behalve de titel slechts een nummeraanduiding.

Boekhistorische gegevens
Impressum nr. 2: ‘Dit Blad zal ieder Week ’s Maandags voor één en een halve stuiver worden uitgegeven: In Amsteldam, by W. Wynands; in den Haag by Brongers, op de Beestenmarkt, het tweede huis van ’t Zand, en verder in de vernaamste Steden van dezer Republiek’.
In de hierboven genoemde advertentie wordt nr. 1 gratis aangeboden. Saakes noemt in december 1797 de prijs van de 11 verschenen afleveringen: ƒ 0:16:8 (p. 408).

Medewerkers
Volgens de aankondiging in de hierboven reeds aangehaalde Rotterdamse Courant is het initiatief voor dit periodiek genomen door de Haagse sociëteit onder de zinspreuk Voor Eenheid en Orde.
De auteur/redacteur is Bernardus BOSCH (1746-1803), blijkens diens Gedichten en Leevens-schets (1803), p. 315-316. Hij was lid van de Nationale Vergadering en behoorde daar tot de radicalen. In zijn autobiografie schrijft Bosch ook dat hij een uitvoerig stuk tegen het Ontwerp van Constitutie aangeleverd kreeg, geschreven door ‘den grooten IRHOVEN VAN DAM’. Bosch nam het op in De Telegraaph (p. 315).

Inhoud
Blijkens de tekst van nr. 2 bevat het eerste nummer een plan van inrichting van het blad. Het was de bedoeling dat de ‘vaderlandsche sociëteiten’ hun relevante stukken aan het blad zouden toesturen (en wel via W. Buys, secretaris van de Sociëteit voor Eenheid en orde, te Den Haag).
In nr. 2 blijken er nog nauwelijks reacties ontvangen. Men gaat daarom over tot een samenspraak tussen Jan en Kees (die samenspraak wordt nog steeds vervolgd in nr. 4). Zij spreken over de inhoud van het aangeboden Ontwerp van Constitutie. Vooral Kees, die emigrant is geweest in Frankrijk, blijkt radicaal. Die voorgelegde constitutie heeft principiële foute voorstellen! Het is strijdig met de gelijkheid, dat behoeftigen niet mogen kiezen, maar uitsluitend burgers die een redelijke welstand hebben. Het is fout dat de burgers niet rechtstreeks mogen kiezen, maar slechts via representanten. Van de voorgestelde twee kamers, waarvan de ene slechts de ander moet controleren, is er één teveel. De Staatsraad van vijf personen wordt te machtig. Scheiding van kerk en staat is goed – maar dan moet men ook niet verbieden dat geestelijken gekozen mogen worden.
De inhoud van nr. 3 is bekend dankzij de genoemde advertentie in de Goudasche Courant: ‘behelzende de oplossing van eenige bedenkingen, tegen het verwerpen van het Ontwerp van Constitutie’. Het extraordinaire nummer dat hier ook wordt aangekondigd, gaat over de ‘Nota van den Minister Noël, betrekkelyk het aanneemen van het Ontwerp der Constitutie’.
Het blad moet gerekend worden te behoren tot de radicaal-democratische vleugel van de republikeinen.

Relatie tot andere periodieken
Herhaaldelijk wordt verwezen naar de mening van het geestverwante blad Janus Janus-Zoon (1800-1801), eveneens een Bosch-productie.

Exemplaren
STCN 297197037
Full text nr. 2.

André Hanou