Toverlantaarn voor de Gemeene Man (1802)

Titelbeschrijving
De Toverlantaarn voor de Gemeene Man.

Periodiciteit
Op 21 mei 1802 wordt in de Leydse Courant geadverteerd voor nr. 1 van dit donderdags weekblad. In 1802 zouden van dit periodiek 6 nummers verschenen zijn, volgens opgave van Saakes in zijn Naamlijst deel 3 (1802), p. 331 en 382.

Bibliografische beschrijving
In octavo.

Boekhistorische gegevens
Pieter Hendrik Trap, te Leiden.

Inhoud
Er is een reactie bekend die enig licht werpt op de inhoud en politieke richting van deze Toverlantaarn. In 1802 verscheen te Den Haag bij B.A. Fallée Aan het Staats-bewind der Bataafsche Republiek over de uitgekomen toverlantaarn, voor den gemeenen man. Byzonder No. 2. Betrekkelyk Engelschgezindheid en te overdreeven spotterny, tegen de geheele Fransche natie. Door Junius Celta Hospes, Batavus. Deze tekst is gedateerd 28 mei 1802.
De heer Celta, die op p. 20 in een voetnoot bekende de radicale patriot L.C. Hespe (1757-1818) te zijn, meent dat men in het algemeen de vrijheid van drukpers moet verdedigen. De auteur van de Toverlantaarn echter overschrijdt alle grenzen. Niet alleen is hij nogal Engelsgezind, maar hij schetst de Fransen als een wispelturig volk dat tot alles in staat is. Het kan Buonaparte straks koning maken, maar ook ‘hem voor de slagtbyl van een nieuwe Revolutie […] doen bukken’ (p. 22).
En wie is de auteur van die Toverlantaarn dan wel?

’Er is ’er, volgens welker gedagten dit een schertzend voortbrengzel van Doctor VAN WOENZEL wordt gehouden, dan ik kan zulks niet gelooven, dat hy die een RICHARD STEELE … een STERNE…. een RABENER van ons Vaderland en deezen tyd door zyne byzondere geestige en algemeene kunde zou kunnen zyn, met zo een Kasje zich zou ophouden, daarenboven is hy te zeer in de Diplomatie geïnitieerd – te groot vriend van den Burger SPOORS – om niet te kunnen weeten, dat zulke verregaande spotterny omtrend de geheele Fransche Natie zonder onderscheid, noch aan het Staatsbewind noch aan het Bataafsche Volk mag aangenaam zyn. (p. 21)

De verdenking van Celta zal mogelijk (mede) ingegeven zijn door Van Woensels Lantaarn, een almanak waarvan de laatste aflevering in 1801 verscheen. Van een Toverlantaarn door Van Woensel, in zes afleveringen in 1802, is echter niets bekend.

Bronnen
¶ Amsterdam, Universiteitsbibliotheek: Pfl. U t 18 (Aan het Staats-bewind der Bataafsche Republiek over de uitgekomen toverlantaarn).

Exemplaren
Geen exemplaar gevonden.

André Hanou