Titelbeschrijving
Uitlandsche Bibliotheek of Maandelyksche algemeene beoordeeling en vertaaling van Hoogduitsche, Engelsche en andere boeken.
Opgemerkt zij dat in verschillende advertenties als titel voorkomt zowel Uitlandsche Bibliotheek, als Maandelyksche beoordeeling, als beide naast elkaar.
Periodiciteit
Dit blad zou volgens Doorninck (1885) verschenen zijn 1770-1773; ten gevolge van welke melding het blad, met die jaren, in lijstjes van spectators voorkwam. Vermoedelijk is het echter slechts in 1773 verschenen. Uitgever Ebert adverteert namelijk uitsluitend in 1773 voor zijn ‘maandblad’ in de Leydse Courant, en zegt bijvoorbeeld in zijn aankondiging op 22 november 1773 dat hij het ‘10de Stuk’ nu verzonden heeft. De eerst bekende advertentie is van 10 maart 1773. Dit alles wijst erop dat dit maandblad begin 1773 gestart is. Van continuering na 1773 is vooralsnog inderdaad geen spoor te vinden.
Bibliografische beschrijving
Volgens de advertenties in groot octavo.
Boekhistorische gegevens
Rotterdam, J.F. Ebert. De prijs voor elke aflevering was tien stuivers. De Leydse Courant van 10 maart 1773 meldt dat het blad mede verkrijgbaar is
te Amsterd. by Sepp, de Groot en Zoon en Eichorn; Dordt Blussé en van der Klos; Midd. Gillissen en Bohemer; Vlissingen Corbelyn; Zierikzee v. d. Thoorn; Breda de Bruyn; Gron. Bosch; Leyden Heyligert en de Does; Leeuwaarden Chalmot; ’s Hage Wynants en Thierry en in meer andere Steden.
Medewerkers
Ebert zegt 8 september 1773 dat zijn bibliotheek ‘op den raad en naar den smaak van geleerde Mannen geschikt is’. Doorninck meldt: ‘Nevens 2 of 3 andere zijner stukjes verschenen hierin van B. Fremery eene vertaling van ‘De Eerste Zeebouwer van Gessner’.
De auteurs zijn vooral buitenlanders.
Inhoud
De bedoeling van uitgever dan wel redactie was belangrijke buitenlandse teksten (Frans, Engels, Duits) in het blad op te nemen. Het accent ligt duidelijk bij de Duitse theologie. In verschillende advertenties wordt iets van die inhoud zichtbaar. Blijkbaar had het blad een soort afdeling met artikelen en een afdeling met gemengde bijdragen. Hieronder een overzicht van de advertenties:
- 10 maart 1773: ‘A.F. Busching, omtrent eene Bekendmaaking van zyne Aardryks-Beschryving, de Michaëlis-Bybel [verklaard door] Stritter, Ziegenhorn, Seiler, Gotta, Sedlitz, Lilienthal, Cramer en meer anderen;’ met een lijst van relevante boeken in Engeland uitgekomen.
- 31 mei 1773: ‘Den Arts van het Mannelyk Geslacht, van hunne Huuwbaarheid af tot hunnen hoogsten Ouderdom; Oetters (S.V.) Proeve van Bewys, dat Christus met een verheerlyky Ligchaam kan opgestaan zyn; M.F. Coesfelds Beoordeeling der Nieuwe Apologie van Socrates, of Onderzoek van de Leere van de Heiligheid der Heidenen van Joh. Aug. Everhard; E. Platners Supplement tot de Chirurgicale Lessen […]; F.A. Fidlers Abhandlung von der representierenden Kirche. En in ’t Fransch en Nederduitsch: D.A.F. Buschings Unterricht für Unterwysers und Hoffmeister, als ook niets van ohngefähr [=??]’.
- 8 september 1773: ‘Vogels Uitbreiding der Prophetien des O.T.; F. Winklern Oogmerk in de Eeuwigheid; Hecker Voordeelen des Christend. in de Huishoud.; Bulklei over de Parab. en Wonderw. van J.C.; Kenberg Corp. Jur. Feud. Germ.; Favenar de Keuze van Overdraagen; Nefeld Genoez over den Bloedoml.; […] de Eng. Ziekte, Bevind. en Onderz. over den Mensch; Zimmerman van de Eenzaamheid; Fucks Oude Gesch. […] Gmelius Reis door Rusland; Fromage Opvoeding van jonge Juffrouwen; Landkaarten van de nieuw ontdekte Zuidl.; […] Prys-vraagen enz. en in de Gemengde Bydraagen Wysgeerige Naspooring over de Woorden Afgoden-Dienaars,Afgodsdienst; En Zamenspraak der Dieren over het Geluk’.
- 27 september 1773: ‘Tweede Deel tweede Stuk waarin voorkomt Mosche (Superintend.) de Bybelvriend, beoordeeld van Prof. Ernesti, als mede Pyle, Wolle, Pestel (F.W.) Jacobi, Moser, Kenkelt, Heusler over den Ziekte en Dood van den Grave van Bernstof. D.E. Platners Anthropologie voor Artzen en Philosophen. M. Lacroix, Mannsteins narigten van Rusland in de gemengde Bydraagen, vervolg der Zamenspraaken van Dieren. En Dr. La. Fr. Bahrdt (Professor in Giessen) Eden of Betragtingen over het Paradys en de daarin voorgevallen Gebeurtenissen enz.’
- 11 oktober 1773: ‘Eberhard nieuwe Apologie van Socrates beoordeeld, door J.A. Ernesti; Uhle Ontwerp van den Godsdienst, door denzelven en andere, benevens gemengde Bydraagen, als vervolg der Zamenspraak der Dieren, en vervolg van Bahrdt Eden’.
Exemplaren
Geen exemplaar gevonden.
Literatuur
¶ J.L. Doorninck, Vermomde en naamlooze schrijvers opgespoord op het gebied der Nederlandsche en Vlaamdsche letteren, deel 2 (Leiden, 1985), p. 95.
André Hanou
