Vaderlandsch Magazijn van Wetenschap, Kunst en Smaak (1800-1812)

Titelbeschrijving
Vaderlandsch Magazijn van Wetenschap, Kunst en Smaak.

Periodiciteit
De frequentie van de afleveringen is niet geheel helder. Vermoedelijk kwam om de maand een aflevering (‘stukje’) uit, dat uitsluitend betrekking heeft op één van de in de titel genoemde rubrieken. Drie van deze ‘stukjes’ werden verzameld als ‘stuk’: een halfjaardeel. Deze halfjaarlijkse delen verschenen in 1801 t/m 1812.

Bibliografische beschrijving
De afleveringen (‘stukjes’) hebben op de eerste bladzijde slechts een aanduiding als bijvoorbeeld ‘I. Wysbegeerte en zedekunde’.
Deel 1 telt 908 pagina’s in octavo, deel 2 telt 926 pagina’s, deel 3 telt 920 pagina’s, deel 4 telt 924 pagina’s en deel 5 heeft 864 pagina’s. Ieder deel heeft aan het einde een ongepagineerde inhoudsopgave (register). Deel 5 heeft bovendien een cumulatief onderwerpsregister.

Boekhistorische gegevens
Impressum t/m deel 2-2: ‘Te Amsterdam, bij G. Warnars’. Vanaf deel 3-1 staat de Wed. G. Warnars in het impressum vermeld. De Bibliographie de l’Empire français noemt echter Gerrit van Tyen uit Amsterdam die deel 5, nr. 6 zou hebben gedrukt; overigens in een oplage van 375 exemplaren (p. 454).
De prijs voor deel 1, nr. 2 bedraagt volgens Saakes’ Naamlijst van september 1800: 16 stuivers (p. 163). Voor deel 3, nr. 4, voor deel 4, nr. 4 en voor deel 5, nr. 1 wordt in alle gevallen 18 stuivers gevraagd, aldus Saakes in april 1805 (p. 124), in april 1807 (p. 320) en in april 1808 (p. 415).

Medewerkers
Wie de redactie voerde, is niet bekend. Mogelijk is dit in de eerste delen Warnars zelf; hij nam in ieder geval een vertaling uit het Grieks voor zijn rekening (deel 3).
Wel zijn de namen bekend van de schrijvers van ingezonden bijdragen. De registers verraden een wijdverspreid netwerk van auteurs, dat evenwel sterk verschilt van dat van de voorloper van het blad, het Nieuw Algemeen Magazyn.
Er zitten hoogleraren tussen, zoals de doopsgezinde Gerrit HESSELINK (Amsterdam); Caspar Georg Carl REINWARDT, hoogleraar scheikunde en kruidkunde (Harderwijk) en apotheker (Amsterdam); Annaeus YPEIJ, hoogleraar godgeleerdheid (Harderwijk); Joan Melchior KEMPER, hoogleraar rechten (Harderwijk).
Ook droegen apothekers en artsen bij aan het blad, zoals Daniël CRAANEN (Amsterdam); Willem VAN BARNEVELD (Amsterdam); Daniël DIJLIUS, medisch doctor (Amsterdam), Willem VAN REES M.D. (Utrecht); en Gerbrand BAKKER, stadsgeneesheer en vroedmeester (Enkhuizen).
Er zijn voorts enkele leden van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen die essays hebben aangeleverd, zoals Dirk VAN HINLOOPEN, algemeen penningmeester van ’t Nut; en Coenraad WERTZ, lid van het hoofdbestuur.
Overige namen: de filoloog Jan TEN BRINK, rector Latijnse school (Harderwijk); Rinse KOOPMANS, doopsgezind predikant (Amsterdam); Gerrit BRENDER À BRANDIS JUNIOR, rechtenstudent (Amsterdam); Jan LUBLINK DE JONGE (Amsterdam); Augustus STERK, predikant (Amsterdam); Willem de Vos, doopsgezind predikant (Amsterdam); Mr. Isak Matthias VAN GEUNS (Den Haag); Mr. Pieter Nicolaas ARNTZENIUS (Amsterdam) en Mr. Quirin DE FLINES (Amsterdam).

Inhoud
De titelpagina geeft de rubriekindeling weer: ‘Behelzende: I: Wijsbegeerte en Zedekunde, II: Natuurkunde en Natuurlijke Historie, III: Historiekunde, IV: Beschaafde Letteren, Fraaije Kunsten en Mengelwerk’. Hieronder volgt een willekeurige opsomming van onderwerpen die in het blad worden aangekaart:

goud en zilver als muntstukken – de aard van het christendom – nut van scheikunde voor de samenleving – hartstochten – de pest in de late Middeleeuwen – bewoning van de Lage Landen voor de Batavieren – menselijke rampen – voorstel om professoraten erfelijk te maken – verschil tussen mens en dier – invloed treurspelen op vrouwen – insecten – Batavia – oorsprong universiteiten – Kant – het Verhevene – esthetische opvoeding van de mens –gezondheid van mensen in vergelijking tot vroeger – galvanismus – het lezen van romans –inenting tegen pokken – preventieve geneeskunde – politieke theorieën – joden – lijkrede George Washington – godsdienst en zedenleer – staatsvormen – verzorging jonge kinderen –brandblusmiddelen.

Ook met vertalingen uit (voornamelijk) het Duits, aforismen, dichtstukjes, puntdichten, diverterende stukjes en korte bijdragen over onderwerpen als de echo, tuinkunst, de spiegel, etymologie, verouderde woorden in de bijbel, de Maatschappij van ’t Nut tot Algemeen.

Relatie tot andere periodieken
Het Vaderlandsch Magazijn is de voortzetting van het Nieuw Algemeen Magazyn van Wetenschap, Konst en Smaak (1791-1799).

Exemplaren
¶ Leiden, Universiteitsbibliotheek: 1169 F 1-10
¶ Full text deel 1-1deel 1-2deel 2-1deel 2-2deel 3-1deel 3-2deel 4-1deel 4-2deel 5-1deel 5-2.

Bronnen
¶ Bibliographie de l’Empire français, ou Journal Général de l’Imprimerie et de la Librairie (Parijs 1811/1812).

Rietje van Vliet