Titelbeschrijving
Vaderlandsche Missives van een Leidsch Heer! aan zyn vriend te Amsterdam, No. 1. Waarin voorkomt de volle Sententie, uitgesproken en gepronuncieert over Gillis van Ledenberch, gewesen secretaris van de Heeren Staaten van Utrecht; en over deszelfs cadaver geexecuteert, den vyftiende mey anno 1619, Stilo Novo. Gedrukt na de gedrukte Authentieke Copien, die met Privelegie der Heeren Staaten Generaal, twee Jaaren lang alleen gedrukt zyn, in ’s Hage, by Hillebrand Jacobssz., Ordinaris en de geswooren Drukker van de Hoog: Mog: Heeren Staaten Generaal, Anno 1619. Tot een B, om by Do. Bosch, zyn Dicht, voor de Vreije Drukpers te plaatze.
Op de titelpagina’s van de afzonderlijke afleveringen wijzigt, naast de nummeraanduiding, de naam der gevonniste(n). Op de relevante plaats leze men respectievelijk:
- ‘Rombout Hoogerbeetz, gewesen pensionaris der stadt Leyden, den achtiende mey, anno 1619.’
- ‘Johan van Oldenbarnevelt, gewesen advocaet van den lande van Hollandt en West-Vrieslandt: en geexecuteert den derthiende may anno 1619.’
- ‘Hugo de Groot, gewesen pensionaris der stad Rotterdam. Den achthiende may, anno 1619.’
- ‘Cornelis Gerritsz, ghebooren van Woerden: Harman Harmansz van Emden: Jan Claassz uyt ’t Zu tland [sic]: ende Dirck Leendertssz van Catwyck, over haerluyder grouwelyke ende moordadige conspiratie jegens den persoon van […] Maurits Prince van Orangien […] anno 1623.’
Periodiciteit
Van deze periodieke uitgave zijn vijf nummers bekend. Zij verschenen vermoedelijk februari-april 1787, aangezien de dateringen onder de voor- en nawoorden van de correspondenten, vanaf nr. 2, lopen van 19 februari 1787 tot 18 april 1787. Daarnaast wordt in het allereerste voorwoord gezegd dat de Leidenaar hoopt zijn vriend binnen twee weken nieuw materiaal te kunnen sturen. Waarschijnlijk was dat ook het interval van verschijnen.
Bibliografische beschrijving
De vijf afleveringen, in kwarto, hebben een lengte tussen de 8 en 12 pagina’s. Het geheel is gepagineerd 1-58 (waarbij enkele fouten zijn gemaakt). Alle nummers hebben een eigen titelpagina. De tekst van de vonnissen wordt voorafgegaan en gevolgd door een voor- en nawoord, in de vorm van brieven.
Boekhistorische gegevens
Alle titelpagina’s hebben als impressum:
Deze Missives, welke tot Ophelderinge en Bylage tot en van de Stadhouderlyke Catechismus, de Vaderlandsche Historien, de Vaderlandsche Byzonderheden, Politieke Snapster en meer diergelyke Vaderlandse Werken, allernoodzaaklykst zyn; zyn thans in alle Echte Vaderlandsche Boekwinkels te bekomen, als s’Hage, by Age, J.A. van Drecht, Amsterdam, Coertse in de Barnassteeg, Leiden, Perk; en verder à 2 St. Alöm.
Inhoud
Feitelijk doet de tekst zich voor als de correspondentie tussen een Leids en een Amsterdams heer (dus niet uitsluitend van een Leidenaar). Zij sturen elkaar kopij van vonnissen, en daarnaast gedrukte kopij van die vonnissen. Die vonnissen zijn alle van rond 1619 bekende tegenstanders van de stadhouderlijke partij.
De tekst van brieven is onvervalst conservatief-orangistisch. Men vaart heftig uit tegen alle oproermakers en ‘Land en Kerkbedervers’: allemaal socinianen en ‘Armianen’. In diverse brieven wijst men elkaar verheugd op het succes van deze uitgave, waarnaar telkens reikhalzend wordt uitgekeken door alle ‘rechtzinnigen’.
Exemplaren
¶ Den Haag, Koninklijke Bibliotheek: PFL. 21552B (ns. 1-5)
¶ Full text
André Hanou
