Vendu-Nieuws (1776-1809)

Titelbeschrijving
Vendu-Nieuws, Enz:

Periodiciteit
De stadsdrukker in Batavia kreeg op 22 december 1775 toestemming van gouverneur-generaal Petrus van der Parra om een wekelijks blad uit te geven. Nr. 1 moet in 1776 zijn verschenen. Vendu-Nieuws overleefde de opheffing van de VOC in 1795, maar werd op 22 november 1809 verboden. De voormalige Nederlandse patriot Herman Willem Daendels, die van 1807 tot 1811 gouverneur-generaal was van Nederlands-Indië, reorganiseerde het bestuur en de rechtspraak, inclusief de drukkerswereld. Op zijn instigatie moest het Vendu-Nieuws plaatsmaken voor een nieuw, ‘echt’ nieuwsblad.

Bibliografische beschrijving
Het aantal pagina’s varieerde, afhankelijk van het aantal advertenties. De Haan (1922) beschrijft een exemplaar met 6 pagina’s in folioformaat.

Boekhistorische gegevens
Gedrukt ‘in de Stadsdrukkerij onder leiding van Lodewijk Dominicus, op de Tijgersgracht in Batavia. Na zijn overlijden in 1781 werd zijn weduwe Rachel de Fretes ‘Stads Drukkeresse’. Vanaf 1796 stond de drukkerij op naam van hun zoon Jeremias Dominicus. Het colofon van de aflevering van 6 november 1796 luidt: ‘Te Batavia, by Jeremias Jacobus Dominicus, Stads-Drukker, woonende aan de Oost-Zyde van de Heere-Straat’.
Een maandabonnement kostte 1 rijksdaalder.

Medewerkers
Vanuit de Stadsdrukkerij heeft iemand (Dominicus?) de regie gehad over de advertenties en berichten.

Inhoud
De kern van het blad wordt gevormd door advertenties voor openbare venduties van huizen en boedels. Daar was veel belangstelling voor vanwege, zoals Termorshuizen (2001) schrijft, de grote mobiliteit van de Europese bevolkingsgroep.
Het ‘Enz.’ uit de titel duidt erop dat er eveneens reclameadvertenties van toko’s in stonden. In de nadagen van het advertentieblad stonden er ook roddels in, bijvoorbeeld over de erotische escapades van Daendels. Berichten hierover leidden tot een waarschuwing in het Vendu-Nieuws bij monde van Daendels’ kapitein-adjudant.

Relatie tot andere periodieken
Na het beëindigen van het Vendu-Nieuws kreeg Batavia een gouvernementskrant: de Bataviase Koloniale Courant (1810-1811).

Exemplaren
Geen exemplaar bekend (illustratie is afkomstig uit Oud Batavia, van F. de Haan).

Literatuur
¶ Adriënne Zuiderweg, ‘Nieuwsgaring in Batavia tijdens de VOC’, in: Tijdschrift voor Tijdschriftstudies #28 (december 2010), p. 108-126
¶ Adriënne Zuiderweg, ‘Oost-Indische nouvellen tijdens de VOC’, in: Indische Letteren 17 (2002), p. 11-21
¶ Gerard Termorshuizen, Journalisten en heethoofden. Een geschiedenis van de Indisch-Nederlandse dagbladpers 1744-1905 (Amsterdam/Leiden 2001), p. 32-33, 829
¶ Adriënne Zuiderweg, ‘Een verblijfplaats voor onsterfelijken. Een impressie van het culturele en literaire leven op Batavia (1619-1811)’, in: Literatuur 17 (2000), p. 132-141
¶ F. de Haan, Oud Batavia. Gedenkboek uitgegeven door het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen naar aanleiding van het driehonderdjarig bestaan der stad in 1919, deel 3 (Batavia 1922).

Rietje van Vliet