Verreesen Satyrieke Tyl Uilenspiegel (1799)

Titelbeschrijving
De Verreesen Satyrieke Tyl Uilenspiegel.

Periodiciteit
Alleen nr. 2 is bekend. De aflevering is niet gedateerd maar de inhoud wijst erop dat het blad in het najaar van 1799 is verschenen.

Bibliografische beschrijving
De bewaard gebleven aflevering telt 4 pagina’s in kwarto. De tekst is opgemaakt in twee kolommen. Het titelblok bevat Tijl Uilenspiegel als titelvignet, de titel en het volgnummer.

Boekhistorische gegevens
Colofon: ‘Te Amsterdam, by J. Wendel, in de tweede Angeliers Dwarsstraat’. 
Jacobus Wendel gaf voornamelijk straatliedjes uit en het schandblaadje De Nieuwe Domoor (1795).

Inhoud
Revolutionair volksblaadje in de vorm van een samenspraak tussen de Post en Uilenspiegel. Deze is recent in Arnhem geweest waar hij 

de derde requisitie der jongen manschappen [zag] uittrekken, vervolgens kreegen de Stads Soldaaten order om zich na Zwol te begeven – en men ontfing tyding uit Nymegen als dat zy aldaar de Vryheidsboom geslecht hadden.

Verder spreekt Uilenspiegel over het gerucht

dat ‘er een leger van vyf honderd man, Hollandsche en andere Emigranten na Arnhem aanrukte, terstond was alles in rep en roer […] tot zelfs een gedeelte der Acteurs van de troup van den burger Obelt booden hun dienst vrywillig aan, en zyn om half twee uuren de poort uitgetrokken […].

Later voegt vriend Rechtuit zich bij de twee sprekers. Ook hij brengt verslag uit van de burgers van Arnhem die met de emigranten zijn slaags geraakt.
Bedoeld is het gevecht tussen prinsgezinde uitgewekenen en Arnhemse burgers bij Westervoort op 4 september 1799. Acteurs van de reizende troep onder directie van de Amsterdammer Theodorus Obelt (1763-1853) bevonden zich toen in Arnhem. Toen zij hoorden van wat zich even buiten de stad afspeelde, mengden zij zich in de strijd, met hun toneelkostuums nog aan en toneelwapens in de hand. In menige stad die deze ‘tooneelisten’ nadien aandeden, werden hun voorstellingen geboycot.

Exemplaren
¶ Amsterdam, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG): PM 1916.

Rietje van Vliet