Verward Europa (1742-1745)

Titelbeschrijving
¶ Nrs. 1-3: Het Verward Europa; zedert het afsterven van Keizer Karel VI, of Naukeurige aaneenschakeling, der stribbelingen, gedurende de regering, tusschen alle de Vorsten en Mogentheden van Europa voorgevallen.
¶ Latere nrs.: Het Verward Europa; zedert het afsterven van Keizer Karel VI, of Naukeurige aaneenschakeling, der voornaamste Gevallen en Oorlogsbedryven, zedert het gemelde Sterfval, tusschen de meeste Vorsten en Mogentheden van Europa.

Periodiciteit
Tweemaandelijks blad.
De nog bewaard gebleven exemplaren bevatten 6 nrs. met het jaar 1742 (deel 1) en 6 nrs. met het jaar 1743 (deel 2). Het blad zal inderdaad begin 1742 gestart zijn, aangezien er een advertentie in de Leydse Courant van 2 maart 1742 te vinden is, met de mededeling ‘Zyn er nog zeer weinige van het eerste Stukje te bekomen’.
Vermoedelijk zijn er echter ook 6 nrs. in 1744 uitgekomen, omdat in genoemde krant een advertentie te vinden is voor deel 3, vierde stukje (25 maart 1744), terwijl het blad ook nog later bestond, ten minste tot begin 1745 (advertentie 6 januari 1745 voor het deel 4, eerste stukje).
Een moeizame formulering met betrekking tot de geïntendeerde periodiciteit is te vinden in de Voorreden van deel 1:

Wat het drukken aangaat, wy zullen […] alle twee Maanden een Stukje uitgeven, en welke zes Stukjes in ’t jaar het Eerste Deel zullen uitmaken, waarom wy by de hier voorstaande Roode Tytel de woorden Eerste Deel gevoegd hebben, en by het begin van ons werk Eerste Boek, zullende het tweede Stukje, ’t geen in de Maand Maart staat uit te komen, met een zwarte Tytel voorzien zyn, benevens de woorden Tweede Boek aan het hoofd van ’t Werk, en dus vervolgens tot de zes Stukjes, die te zamen als dan met wegneming der vyf zwarte Tytels, het Eerste Deel onder een eenigen Tytel zullen uit maken; en die alle twee Maanden regulierlyk voor 7 stuyvers ider Stukje zullen te bekomen zyn, en waar door den Lezer voor 42 stuivers in ’t jaar niet alleen van de byzonderste voorvallen en Nieuwigheden onzes tyds zal onderrigt worden, maar te gelyk een opregt en wezentlyk gedenkboek bezitten.

Bibliografische beschrijving
De bewaard gebleven 2 delen (in octavo) bevatten XVI (titelpagina, Voorreden) + 738 doorgepagineerde bladzijden, respectievelijk II (titelpagina) + 640 bladzijden. De titelpagina’s die bij de delen behoren, hebben in rood afgedrukte titelwoorden.

Daarbij zijn de eigen titelpagina’s (die niet in de paginering zijn opgenomen) bewaard gebleven, behalve bij de allereerste aflevering. De afleveringen van deel 1 hebben 1742 op de titelpagina, die van deel 2 1743.
Hier en daar is een fondslijstje van uitgever Van Lee achtergevoegd.

Boekhistorische gegevens
Impressum: ‘Te Haarlem, gedrukt by J. van Lee, Boekverkoper op de Markt over de Vleeshal’.
Prijs per aflevering: 7 stuivers.

Inhoud
Het geheel opent met een voorrede, waarin de waarde van ‘echte’ geschiedenis benadrukt wordt, als staand tegenover het incidentele van nieuwstijdingen ‘waarmede de Nieuwspapieren doorgaans opgevuld zijn’. In dit tijdschrift beoogt men onpartijdig en systematisch, net behulp van echte stukken, de geschiedenis van Europa te geven sinds het overlijden van keizer Karel VI (1740).
Op vergelijkbare wijze gaat de voorrede van deel 2 tekeer tegen ‘periodische Bladeren, welke met geen ander oogmerk opgesteld worden, dan om de ledige uuren te vervullen van eenige personen, welke het aan occupatie ontbreekt’.
Verward Europa begint met de voorgeschiedenis van wat de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748) is gaan heten, en volgt daarna op de voet, chronologisch, alle ontwikkelingen op de slagvelden en aan de hoven. In deze oorlog was de Republiek de feitelijke bondgenoot van Oostenrijk/Engeland, tegen Frankrijk/Pruisen. De schrijver toont zich herhaaldelijk zeer anti-Frans.

Exemplaren
STCN 160658527
¶ Full text deel 1-1, 1-2, 1-3, deel 1-4, 1-5, 1-6, deel 2-1, 2-2, 2-3, deel 2-4, 2-5, 2-6

André Hanou