Vriend der Jeugd (1789)

Titelbeschrijving
De Vriend der Jeugd.

Periodiciteit
Voor het ‘1ste Deel 1steStuk’ wordt geadverteerd in de Leydse Courant van 8 juli 1789. Het is niet duidelijk of we hier met een tijdschrift van doen hebben, dan wel met een boek dat in delen op de markt werd gebracht. Voor de eerste mogelijkheid pleit het feit dat de uitgever in de Hof Courant van 7 maart 1789 expliciet spreekt over nr. 2 voor de maand februari. Hier staat tegenover dat in de eerstgenoemde advertentie sprake is van een werk dat in stukken wordt uitgegeven: ‘dit Werkje dat aan Stukjes Maandelyks […] uitgegeeven word’.
De bedoeling was dat er om de 6 maanden een boekdeel werd samengesteld. Op basis van de getraceerde advertenties is het bestaan van 8 stukjes bekend.

Boekhistorische gegevens
J.H. Trop, Amsterdam.
De maandelijkse stukjes kostten 4 stuivers; een deel moest 24 stuivers opbrengen.

Inhoud
Om een indruk te geven van dit maandwerk wordt hieronder geciteerd uit getraceerde advertenties.

Nr. 1 (advertentie Leydse Courant van 8 juli 1789):

Dit voor de Jeugd nuttig en leerzaam Werkje behelst in zig onder verscheide andere deze leerzaame Gesprekken, als de Algemeene Geschiedenis; Staatsgestel der Nederlanden; Aardrykskunde; Vaderl. Geschiedenissen; de Natuurkunde; de Globe; Fabelkunde; Beschouwing des Menschen; Onderwys in de Joodsche Historien en Oudheden […] zeer geschikt om de Jeugd de Gronden der voornaamste Wetenschappen magtig te doen worden.

Nr. 2 (advertentie Hof Courant van 7 maart 1789):

de gronden der Natuurkunde en de kennis van een Opperwezen uit dezelve. – De eerste Bewooners dezer Landen en deszelfs legging. – De Oorspronk en vooruitgang der Zuider-Zee , het Y, het Groninger Diep, Biesbosch en andere Meren. – Loop der Rivieren in deze Landen. – Aard en Hemelglobe. – En ten slot een fraaije leerzame Geschiedenis.

Nr. 5 (advertentie Amsterdamse Courant van 9 juni 1789):

de Mensch in betrekking tot zig zelf en zyn Evennaasten; tweede Tydperk des Oude Testaments; Geographische Beschryving der Globen; Verklaaring der Tweede Fabel wegens Saturnus, en meer andere fraaije Stukken […].

De nrs. 7 en 8 (advertentie Amsterdamse Courant van 5 september 1789):

Beschouwing der Zon, Maan en Sterren, de Planeeten en haare Bewooners. – Val des Menschen. – Zondbloed van Noach en Deucalion. – Stryd der Reuzen en Babels Toorenbouw. Leven van Mozes en Historie der Kinderen Israëls. – Beschryving der Keerkringen. – Beschryving der Brittannische Eilanden. – Gesteldheid van Denemarken. – Eerste Bewooners deezer Gewesten en Verbond met dezelve en Julius Caesar. – Nuttig en Noodzaaklyk der Stadhouderlyke Regeering volgens Resolutie in 1597, Linie van Prins Willem de Eerste, en meer andere weetenswaardige Stukken […].

Exemplaren
Geen exemplaar bekend.

Rietje van Vliet