Titelbeschrijving
Den Vriend van ’t Vaderland of Nieuwe Brugsche Gazette.
De ondertitel werd vanaf nr. 6 (14 augustus 1797) toegevoegd.
Periodiciteit
Het nieuwsblad verscheen driemaal per week, op maandag, woensdag en vrijdag, van 2 augustus tot 25 oktober 1797 (38 afleveringen).
De invoering van het dagbladzegel op 30 september 1797, die voor prijsverhoging zorgde, leidde tot een spoedig einde van Den Vriend van ’t Vaderland:
Bevindende dat’er te veel inschryvers uytscheyden, om onze Gazette te konnen continueeren, zoo hebben wy voorgenomen van de zelve te laeten onderblyven met den laetsten October (o.s.) en hebben d’eere onze Inschryvers te bedanken, ons ondertusschen recommandeerende in hunne goede genegentheyd. (nr. 36)
Bibliografische beschrijving
De tekst van Den Vriend van ’t Vaderland (formaat 20,7×17 cm) is in twee kolommen opgemaakt. De afleveringen bevatten 4 pagina’s.
Boekhistorische gegevens
Drukker en uitgever was Frans van Eeck, gevestigd aan de Hoogstraat te Brugge. Hij behoorde tot de traditionalistische vleugel van de Brugse revolutionairen en publiceerde behalve veel religieus drukwerk diverse uitgaven die bestemd waren voor de Franse uitgewekenen.
In nr. 5 staat informatie over verkoopadressen, die zich overigens uitstrekten tot en met de Noordelijke Nederlanden:
Men kan inschryven voor dit Nieuws-blad tot Cortryk by R. Gambar, tot Eecloo by Van Han, tot Gend by C.J. Fernand, tot Oostende by B. Bricx, tot Veurne by Bonhomme, Boekdrukkers; tot Audenaerde by Haegenbeke; tot Dixmuyde by P. Stock; tot Thielt by I. van de Graveele, Boekverkoopers, en in alle de Post-Comptoiren van ’t Nederland.
Inhoud
De krant biedt algemeen nieuws, meestal overgenomen uit de Franse gematigde pers. Verder is er verhoudingsgewijs veel plaats ingeruimd voor berichten die de katholieke kerk betreffen.
Vanaf 11 september 1797 (nr. 18) veranderde de koers als gevolg van de fructidoriaanse staatsgreep op 4 september 1797, waarbij de radicalen binnen het Directoire naar de macht grepen en de pers onder toezicht plaatsten. Journalisten en uitgevers die zich neutraal of kritisch over de nieuwe politiek hadden uitgelaten, werden aangehouden en er werden strenge censuurmaatregelen afgevaardigd.
Bevatte de krant voorheen (vanaf nr. 2) altijd een bijvoegsel van 2 pagina’s met lokale en regionale informatie, met ingang van nr. 18 behoorde dit tot het verleden. Artikelen over Frankrijk en de rest van Europa, met name over de krijgsverrichtingen van Napoleon, staan in het vervolg centraal.
Een bericht over priesters te Brugge die voor de rechtbank waren gedaagd (nr. 26), leverde Van Eeck een stevige reprimande van de departementale overheid op.
Relatie tot andere periodieken
Den Vriend van ’t Vaderland concurreerde sterk tegen de Brugsche Gazette van Joseph Bogaert. De ondertitel Nieuwe Brugsche Gazette moet dan ook worden gezien als een poging van Van Eeck om zich te profileren ten opzichte van zijn rivaal.
Naar inhoud was de Nieuwe Gazette van Brugge (1814) de opvolger van Den Vriend van ’t Vaderland.
Exemplaren
¶ Brugge, Provinciale Bibliotheek en Documentatiecentrum: WESTFLANDRICA 852 P (nr. 21 ontbreekt).
Literatuur
¶ A. Van den Abeele, ‘Drukker-uitgever Joseph Bogaert (1752-1820) of de standvastige taalijveraar’, in: Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis 16 (1985) 1-2, p. 42
¶ J. Huyghebaert, ‘Den Vriend van ’t vaderland of Nieuwe Brugsche gazette’, in: Biekorf 1984, pp. 304-309.
Rietje van Vliet
