Zamenspraak tusschen Kees, Arij en Willem (1801-1802)

Titelbeschrijving
Zamenspraak tusschen Kees, Arij en Willem, Drie Tuinknechts op de Hofsteede, van ouds bekend onder de naam van Zeven-hoven, Geleegen in het Departement romtom de Zuider-Zee; Wegens de Renunciatie van den Tuinman. In September voorgevallen, doch eerst in November 1801 op die Hofsteede bekend.

Periodiciteit
De Zamenspraak is bedoeld als periodieke publicatie, blijkens de aankondiging op de laatste bladzijde (p. 19) van voortgaande gesprekken van de deelnemers ‘in hunne Bijeenkomsten […] die wij ook zullen drukken’. Er is inderdaad een – niet gevonden – tweede samenspraak verschenen, blijkens Saakes’ Naamlijst van maart 1802 (p. 311), ‘Als een vervolg op hun eerste Gesprek in November 1801. Januarij 1802’.

Bibliografische beschrijving
De publicatie omvat 20 pagina’s in octavo, waarin na titelpagina en opgave van het fonds – uitgever Ten Bosch’ verslag volgt van twee ‘bijeenkomsten’ (p. 3-14, 14-29).

Boekhistorische gegevens
De titelpagina meldt: ‘Te Utrecht, Bij J.C. ten Bosch, over den Trans, 1801’.
De eerste samenspraak kostte 4 stuivers, volgens opgave bij Saakes in december 1801 (p. 283). Ook voor de tweede samenspraak moest volgens Saakes dit bedrag worden neergeteld.

Inhoud
Het is een reactie op de verklaringen uit 1801 door Willem V in Oranienstein, waarbij deze de Bataafse Republiek erkent, zijn aanhang verlof geeft posten in te nemen onder het nieuwe regime, en afstand doet van zijn stadhouderschap.
De tuinknechts vertegenwoordigen de verschillende segmenten van het volk: Arij de (oude) regentenklasse, Kees de burgerij, Willem het orangistische lagere volk. Zij bespreken hun vroegere twisten en coalities, en de rol van de naburige hofsteden (Frankenstein en Engelenburg). Zij concluderen dat zij alle drie schuld hebben aan de huidige beroerde situatie van de hofstede, en besluiten tot samenwerking.

Exemplaar
¶ Amsterdam, Universiteitsbibliotheek: Pfl. Ur 10c
Full text

André Hanou